Czy Tarnowskie Góry przygarną pomnik Odsieczy Wiedeńskiej? Co na temat takiego pomysłu sądzi burmistrz Czech?

Do pierwszych dni grudnia można w Tarnowskich Górach oglądać pomnik Odsieczy Wiedeńskiej. Miał stanąć pod Wiedniem, ale wbrew wcześniejszym ustaleniom wiedeńczycy go nie chcieli i teraz krąży po Polsce. Czy monument mógłby na stałe pozostać w Tarnowskich Górach?

Pomnik miał stanąć na Kahlenbergu, skąd w 1683 roku król Jan III Sobieski dowodził bitwą z Turkami. Starcie okazało się zwycięskie dla wojsk, które ruszyły na odsiecz obleganemu Wiedniowi, co miało znaczenie dla losów Europy, bo powstrzymało wdzierającą się na kontynent nawałę turecką. Jednak naczelny dowódca do dzisiaj nie doczekał się godnego upamiętnienia.  

W katedrze wiedeńskiej stanął tzw. pomnik Starhemberga, z małymi figurami Jana III Sobieskiego, księcia Karola V Lotaryńskiego oraz elektorów: Maksymiliana Emanuela i Jana Jerzego III. Został zniszczony w 1945 roku, a ocalona figura króla polskiego znajduje się obecnie w kościele św. Józefa na Kahlenbergu. Władze Wiednia uczciły burmistrza Liebenberga monumentem przy Ringu, Ukraińcy wystawili 2 pomniki Kozaków biorących udział w odsieczy, według ukraińskiego napisu: wyzwolicieli Wiednia.

"Jan III Sobieski – naczelny dowódca wojsk odsieczowych wciąż nie doczekał się pomnika w stolicy Austrii" – podano na stornie internetowej Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie. – "Krakowianie postanowili zmienić ten stan rzeczy, ich inicjatywa spotkała się z życzliwym odzewem lokalnych władz. 12 września 2013, w 330 rocznicę bitwy pod Wiedniem, w obecności prezydenta Krakowa Jacka Majchrowskiego, ambasadora Artura Lorkowskiego oraz przedstawicieli wiedeńskiego magistratu został na Kahlenbergu położony kamień węgielny".

Projekt monumentu powstał w pracowni prof. Czesława Dźwigaja. Pomnik miał zostać odsłonięty w 335 rocznicę odsieczy wiedeńskiej, czyli w 2018 r. Ale nie został. Dlaczego? Z tym pytaniem zwróciła się  do władz Wiednia redakcja Pisma Polonii Austriackiej "Polonika". 

"Warunkiem wzniesienia pomników w Wiedniu jest pozytywna ocena "Rady Doradczej ds. Pomników i Miejsc Pamięci", powołanej przez miasto Wiedeń w 2017 r. Rada ta wypowiedziała się jednak negatywnie odnośnie proponowanego projektu pomnika" – odpowiedział wiedeński magistrat. Z jakiego powodu rada negatywnie oceniła projekt pomnika? Tego już nie wiadomo. Czy były to względy artystyczne, czy też poprawność polityczna, zgodnie z którą Austriacy nie chcieli drażnić Turków? Dywagacje trwają do dzisiaj. Władze Wiednia odpowiedziały także, że w porozumieniu z prezydentem Krakowa ustalono, że zostanie zaprojektowany i wybudowany nowy pomnik.  

"Wiedeń zaproponował Krakowowi, jako swemu partnerskiemu miastu, aby w ścisłej z nim współpracy rozpisać międzynarodowy konkurs na odpowiadający dzisiejszym standardom sposób upamiętnienia w Wiedniu Jana III Sobieskiego. Upamiętnienie to powinno łączyć historyczny kontekst z ukierunkowaną na przyszłość europejską kulturą pamięci. Koszty takiego upamiętnienia poniesie Wiedeń. Polskie artystki i polscy artyści będą mogli uczestniczyć w tym konkursie. Miasto Kraków zostanie również zaproszone do oddelegowania członka do konkursowego jury" – podano w odpowiedzi dla "Poloniki".

W piśmie znajduje się informacja, że "negatywnie oceniony pomnik nie stanie w Wiedniu, ale powinno się znaleźć dla niego godne miejsce w Krakowie." Tak się jednak nie stało. Pomnik Odsieczy Wiedeńskiej ruszył w trasę i odwiedza różne polskie miasta. Do Tarnowskich Gór trafił za sprawą tarnogórskich braci kurkowych.

U nas, pewnie jak gdzie indziej, budzi skrajne emocje. Niektórym nie podoba się i wymowa, i wizja artysty. Ale wiele osób na tle pomnika się fotografuje, czyta położoną obok tablicę. Pojawiły się też pomysły przygarnięcia pomnika i pozostawienia go w Tarnowskich Górach.

"Prawie wszystkie tarnogórskie pomniki powyrzucaliśmy w ciągu 100 lat, a teraz sobie fundujemy czasowe rzeźby plenerowe. W cywilizowanych krajach stare miasta mają wiele pomników, głównie poświęconych lokalnym wydarzeniom i osobistościom. W Polsce w większości stawia się propagandowe, które co jakiś czas wyrzuca się na śmietnik historii. A Jan III Sobieski mógłby u nas zostać, bo jest jedną z najwybitniejszych postaci, która kiedykolwiek była w naszym mieście. Szedł wtedy z armią z pomocą dla chrześcijańskiej Europy, zagrożonej islamizacją. A że Niemcy z Wiednia już nie są ani Niemcami, ani nawet ludźmi cywilizacji łacińskiej, tylko nową masą bez wyrazu i w jakikolwiek sposób określonej kultury (którą mają nawet plemiona z Amazonii), to tego właśnie dowodzi ten tułający się pomnik. Warto by został i stanął np. na pl. Wolności, która będzie bardzo słuszna, gdyż osmańska masa dążyła do zniewolenia ludów Europy pod jarzmem tureckiego sułtana" – skomentował na naszej stronie gwarek.com.pl jeden z internautów.

"Pomnik wygląda nietuzinkowo i oryginalnie, a do tego łączy się z ciekawą historią Tarnowskich Gór. Warto, aby pozostał w naszym mieście. Można dyskutować o lokalizacji" – napisał tarnogórzanin.

Jednak nikt nie zwrócił się do władz miasta z propozycją pozostawienia pomnika w Tarnowskich Górach.

– Nigdy nie braliśmy też takiej ewentualności pod uwagę, władze miasta nie rozważają takiego pomysłu – mówi burmistrz Arkadiusz Czech.

Na rynku w Tarnowskich Górach na stałe nie stanie ani ten, ani żaden inny pomnik. Kilkanaście lat temu proponowano postawienie tam lub na pl. Wolności pomnika założycieli miasta, księcia Jana II Dobrego i margrabiego Georga von Ansbacha.

– Idea słuszna, ale trzeba pamiętać, że rynek to miejsce, gdzie odbywają się nasze największe imprezy. Pomnik na środku powodowałby w czasie imprez masowych niebezpieczeństwo – odpowiada burmistrz Czech.

Na pl. Wolności stał pomnik cesarza Wilhelma I, po II wojnie światowej postawiono pomnik Wdzięczności Armii Czerwonej, który rozebrano w 1992 r. Teraz na zlecenia magistratu opracowywany jest projekt przebudowy placu, jednak nie przewiduje on  żadnego pomnika. Ma tam być m.in. całoroczna, podświetlana fontanna. Pomnik, ale niekoniecznie historyczny, być może stanie na pl. Żwirki i Wigury, który też czeka w kolejce do przebudowy.

– Natomiast pomnik Odsieczy Wiedeńskiej, zgodnie z zamysłem autora, miał stanąć na Kahlenbergu, aby przypominać Europejczykom, że ktoś 300 lat temu uratował ich cywilizację. Trzeba uszanować zamiar autora – mówi burmistrz Czech.

[ZT]33577[/ZT]