Od przybytku wiedzy głowa nie boli. Jak dowiedzieć się, co ciekawego mamy w okolicy? Między innymi temu służą ścieżki edukacyjno?przyrodnicz

Jak dowiedzieć się, co ciekawego mamy w okolicy? Między innymi temu służą ścieżki edukacyjno–przyrodnicze. W Kaletach powstają ze wsparciem Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.

Kalety postawiły na ambitną turystykę. Między innymi dzięki temu Zielona, w której jest najwięcej ścieżek dydaktycznych, mimo wzrostu liczby letników zachowała swój charakter i nadal jest ostoją ptactwa wodnego i zwierzyny.

O bobrach

Pierwsza ścieżka przyrodnicza powstała w Zielonej z inicjatywy Józefa Rzepki. Opowiada o bobrach, których ślady żerowania  w Zielonej są widoczne na każdym kroku. 20 lat temu te gryzonie spotykały się z powszechnym zainteresowaniem i sympatią, teraz już tak nie jest. Tym bardziej potrzeba rzetelnej wiedzy na ich temat.

– W czasach gdy wytyczono ścieżkę, były może dwie pary bobrów, sprowadzone do leśnictwa Zielona z Suwalszczyzny. W tej chwili jest ich więcej. Bobry pokazują, że trzeba zatrzymywać wodę, tak jakby nam chciały powiedzieć, że być może czeka nas susza. Bierzmy z nich przykład – powiedział Józef Rzepka, gdy w ubiegłym roku odbierał Zielony czek, prestiżową nagrodę WFOŚiGW w Katowicach.

Z wiekowym cisem

Najdłuższa ścieżka edukacyjna w Kaletach ma długość 22 km. Rozpoczyna się w Jędrysku i prowadzi przez Lubocz oraz Mikołeskę na Siwcowe, potem wraca do Jędryska. Największą atrakcję stanowi wiekowy cis. Drzewo jest wyjątkowe, ale na jego temat podano już tyle nieprawdziwych informacji, że niebezpieczne jest w ogóle pisanie o nim. Nigdy nie wiadomo, na ile są wiarygodne wiadomości przytaczane przez różnych autorów. I choćby z tego powodu cis, który od kilku wieków rośnie w lesie pomiędzy Kaletami a Tarnowskimi Górami, jest wart uwagi.

W materiałach Lasów Państwowych wiek drzewa najpierw oznaczono na 1200 lat, ale potem zweryfikowano na 600. Stanisław Berezowski w "Turystyczno-krajoznawczym przewodniku po województwie śląskim" podaje, że drzewo liczy 550 lat. Ponieważ książkę wydano w 1937 roku, podany w niej wiek mniej więcej zgadzałby się z owymi sześcioma wiekami. Natomiast wojewoda częstochowski w zarządzeniu z 1989 r. w sprawie uznania cisa za pomnik przyrody odmładza drzewo do 200 lat. Ale ponieważ w dokumencie dodano cisowi kilka metrów wysokości i pomylono numer oddziału leśnego, gdzie rośnie, tych informacji nie należy traktować zbyt poważnie.

Wysokość drzewa to 16-17 metrów. Ile liczy obwód? Co publikacja, to więcej. Theodor Schude, który jako pierwszy je opisał, podał w "Księdze lasów śląskich" z 1906 r., że cis liczy w obwodzie 1,43 m. Andrzej Czudek w 1938 r. napisał, że obwód ma 1,65 m, w pełnym błędów zarządzeniu wojewody było to 1,98 m. Ostatnio obwód oszacowano na 2,20 m.

Nauka i zabawa

Najwięcej ścieżek edukacyjnych jest w Zielonej. 9 km liczy Zielona Pętla, która prowadzi do traktu łączącego w średniowieczu Bytom i Woźniki oraz do Garbatego Mostu nad Małą Panwią.

Efektem poszukiwania nie tylko ciekawych tematów, ale także bardziej interesujących form jest Nauka i zabawa na Leśnej Rajzie. To nowoczesne, interaktywne tablice w ciekawy sposób informujące nas o bogactwie otaczającej przyrody, ale i sprawdzające wiedzę. Do tej ścieżki dołączyły potem Ekologiczne gry terenowe w Zielonej.

Najnowsza ścieżka edukacyjna w Zielonej została oddana do użytku w 2018 r. Żeby ją zobaczyć, trzeba popłynąć na wyspę na dolnym stawie. Są tam rzeźby, co najmniej naturalnej wielkości, bo bobry i wydry wydają się być większe niż zwierzęta w naturze.

Grzyby na metry

W 2017 r. przy Alei Dębów w Truszczycy ustawiono 10 makiet dużych grzybów: okazu dojrzałego, młodego oraz tablicy informacyjnej z ciekawym opisem poszczególnych gatunków: jadalnych i trujących, popularnych i tych rzadziej spotykanych. Wysokie na ponad metr grzyby wyrzeźbił Ryszard Wysocki z Zielonej. Rzeźby przedstawiają: borowika szlachetnego, podgrzybka, maślaka, koźlarza czerwonego, kanię, kurkę, rydza, muchomora sromotnikowego i czerwonego oraz olszówkę.

Ryby imponujących rozmiarów

Rok wcześniej w kaletańskim Ichtioparku pojawiły się imponujących rozmiarów modele ryb. Nad stawem można tu za darmo wypożyczyć wędkę, otrzymać przynętę i powędkować. Miejsce to staje się powoli szkółką na świeżym powietrzu, gdzie w nietypowy sposób uczy się o rybach. Pierwszą ścieżkę edukacyjną utworzono przy zakładaniu Ichtioparku, a potem do tablic dołączyły nowe eksponaty, które podobają się nie tylko dzieciom. Dzięki dużym modelom odwiedzający mają okazję z bliska i "namacalnie" poznać karpia, szczupaka, pstrąga, suma, leszcza i węgorza.