Tarnowskie Góry. Wyburzą unikatową fontannę dla paru kul jak z marketu? Plany miasta nie podobają się mieszkańcom

Nieładny, niefunkcjonalny, zabetonowany, zniszczy jedno z najbardziej charakterystycznych miejsc w Tarnowskich Górach. Chodzi o projekt modernizacji skweru przed halą targową. Mieszkańcom nie przypadł do gustu. A co sądzi o niej historyk sztuki?

Rozmowa z Dominiką Śliwińską, tarnogórzanką, historykiem sztuki. Obecnie pracuje w Instytucie Dokumentacji Architektury Biblioteki Śląskiej w Katowicach. 

– Rzadko kiedy internauci są tak zgodni – projekt modernizacji skweru przed halą targową to ich zdaniem kompletna pomyłka. Co jest z nim nie tak? 

– Problem z tym projektem polega na tym, że nie proponuje żadnej sensownej zmiany. Nie jest innowacyjny. Obawiam się, że z przestrzenią przed halą może być podobnie, jak z remontem części rynku. Porównując szacowane koszty ze zmiany pokazanymi na wizualizacjach, tych niemałych pieniędzy w ogóle tam nie widać. 

– Co panią razi najbardziej?

– To bardzo przestarzały projekt. Takie pomysły były popularne kilkanaście lat temu, dziś liczy się kreatywne wykorzystanie przestrzeni. Szkoda, że Tarnowskie Góry nie chcą wyjść z inwencją, postawić na coś ciekawego. W projekcie zaproponowano standardowe ławki, blisko siebie, w monotonnym układzie, nie ma tam żadnej intymności. Jedynie altanki zachęcają do siedzenia, bardziej niż pusty plac z fontanną składającą się z kul, która jest dosyć oklepana.

– Coś jeszcze?

– Wiele osób krytykuje projekt właśnie za wybrukowany plac przed halą i w 100 proc. się z nimi zgadzam. Dla porównania: rynek w Tarnowskich Górach jest pełen ludzi, bo otacza go piękna architektura, znajdują się tam również przestrzenie usługowe. Przed halą nie ma mocnych i interesujących punktów widokowych. Co ludzie mają tam podziwiać? Rozmawiałam o projekcie ze znajomym architektem i uważamy, że przestrzeń przed halą powinna być zachętą do wypoczynku i ciekawą propozycją na spędzanie tam czasu. To może być np. oryginalna forma ławki albo siedziska dla większej grupy osób, które powinny spodobać się uczniom z pobliskiego liceum im. Staszica i innych szkół. 

– Wydaje mi się, że znajdująca się tam nieczynna fontanna w kształcie kielichów to najciekawszy element tej przestrzeni. Czy warto ją zachować?

– Zgadzam się, fontanna to najmocniejszy i najbardziej charakterystyczny punkt skweru. Nie ma takiej drugiej w Tarnowskich Górach. Pod względem estetycznym jest bardzo dobrą małą architekturą i interesującą formą rzeźbiarską. Warto ją zachować, odnowić i przywrócić dawną funkcję. Po co rezygnować z ciekawej rzeźby, na rzecz czegoś, co jest w co drugim miasteczku? Kielichy mogą być bardzo ciekawym motywem przewodnim: do wykorzystania w donicach, czy siedziskach. Zwłaszcza, że tarnogórzanie przede wszystkim kojarzą przestrzeń przed halą z fontanną. Jest częścią historii tego miejsca.

– Skoro o historii. Na skwerze znajduje się pomnik przypominający, że w latach 1780-1967 był w tym miejscu cmentarz ewangelicki. Na wizualizacjach ten element nie jest widoczny. 

– Historia cmentarza ewangelickiego jest bardzo istotna. To przestrzeń wartościowa, zwłaszcza że wiemy, jak w latach 60. została potraktowana. W projekcie pomnik dostrzegłam w oddali, bardziej jako zarys. Brakuje tablic informacyjnych, zaakcentowania, że to również miejsce pamięci. 

– W planach jest wyburzenie betonowych reklam. Uważa pani, że to słuszna decyzja? 

– W przeciwieństwie do fontanny nie przywiązywałabym się do nich. Nie są w dobrym stanie. Doceniam, że zamykają przestrzeń i odgradzają skwer od ruchliwej ulicy. To ich atut, są rodzajem bariery. Jakaś forma oddzielenia od ulicy np. zielona ściana pokryta bluszczem jest tam mile widziana. 

- Internauci krytykowali projekt za wybetonowanie przestrzeni. Pani też to przeszkadza? 

– Internauci nazywali plac pasem startowym, parkingiem. Zastanawiam się, po co tak wielkie, paradne wejście do hali targowej, która jest estetycznie wątpliwa. To jeden z najbrzydszych budynków w mieście. Projekt niepotrzebnie ją odkrywa, wyeksponowanie nie jest dobrym pomysłem. Nie ma też sensu w powielaniu kolejnego placu w mieście. Taką rolę pełni rynek. Skwer przed halą można wykorzystać jako zielone płuca miasta. Tym bardziej, że to przestrzeń gotowa i rozwinięta jeśli chodzi o drzewostan. Można tylko dołożyć nasadzeń, zamiast wycinać. 

– O rewitalizacjach mieszkańcy dowiedzieli się, kiedy projekty były gotowe. Nikt z urzędników nie pytał jakie mają oczekiwania. To błąd ze strony władz? 

– To jest największy problem obu projektów. Mieszkańcy zostali postawieni przed faktem dokonanym, nie ma pola manewru. A dotyczą przestrzeni, które mają służyć ludziom i to duży błąd, że nie mogli się wypowiedzieć. Ilość negatywnych komentarzy w internecie też powinna dać do myślenia władzom miasta, że nie tędy droga. Warto rozpisać otwarty konkurs, pokazać zgłoszone propozycje. Mnogość koncepcji poszerza pogląd na przestrzeń, tu mamy tylko jedną i nie najlepszą.

– Słyszę już odpowiedź urzędników: nie mamy pieniędzy na kosztowne projekty, jest pandemia, mamy inne wydatki. Czy w średniej wielkości mieście powiatowym da się stworzyć ładną, ciekawą i przyjazną przestrzeń? 

– Tak jak mówiłam na początku, w tym projekcie pieniędzy nie widać. Wybrukowany plac to utopienie pieniędzy w betonie, którego jestem fanką, ale nie w takiej formie. Trafna koncepcja i kreatywny pomysł nie muszą oznaczać kosztownej realizacji. W przestrzeń miejską trzeba inwestować tak, żeby była wciąż atrakcyjna za 10, 15 lat i zdała egzamin w przyszłości. A nie cofać się o dekady. 

Rozmawiała: Alicja Jurasz

Na facebookowym profilu "Gwarka" pod postem z wizualizacjami skweru było 106 komentarzy. Rzadko kiedy internauci są tak zgodni w opiniach:

• "Kolejny betonowy plac. Jestem zwolenniczką odnowienia tego co jest",
• "Betonoza! Ławki w słońcu! Zero cienia! Ten kto to zaprojektował chyba nie lubi ani natury, ani ludzi! Najlepiej wszystko wyciąć i zabetonować za grube pieniądze niż poprawić to co jest!",
• "Wyremontować fontannę, pamiętam ją działającą z dzieciństwa",
• "Nie podoba mi się. Teraz jest klimatycznie, to mini park który ma swój urok. Tak jak państwo pisali wcześniej: odnowić ławeczki i alejki nasadzić kwiatów i będzie pięknie. Pamiętajmy, że to miejsce jest w niezmienionym stanie od ponad 40 lat i jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych miejsc TG. Historie się zabezpiecza, a nie równa z ziemią",
• "W nowych inwestycjach jest obowiązek zapewnienia powszechnej dostępności przestrzeni publicznych. Ten projekt nie spełnia elementarnych norm. Można go z tego powodu nawet zaskarżyć, nie tylko oprotestować",
• "Nie podoba mi się. Betonowa patelnia Wystarczy tylko odnowić to co jest",
• "Podobnie jest przed UM na Sienkiewicza. W covidovym czasie letnim czekałam w kolejce jako interesant i szukałam cienia. Znalazłam go pod płotem graniczącym z placem zabaw. Ławeczki stały w słońcu puste. Interesanci pod płotem. Uważam ten projekt jako bezsensowny. Mieszkańcy walczcie o zieleń. Ławki wymagają odświeżenia, skwer odnowienia i wystarczy. Beton potrzebny na lotnisku",
• "Uważam, że obecnie jest dużo bardziej funkcjonalny, niż w nowym projekcie. Wystarczy trochę odświeżyć i zostawić tak jak jest, a pieniądze zamiast na zalewanie betonem przeznaczyć na coś mądrzejszego".

[FOTORELACJA]26309[/FOTORELACJA]