? Dotarły do nas wyniki badań naukowych, które potwierdzają, że lipy zostały posadzone w latach 1830-35. Dlatego pojawiły się na serwisie Rudolfa von Carnalla ? mówi Zbigniew Pawlak, przewodniczący Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej. Wiekowe lipy były kilkakrotnie poddawane zabiegom pielęgnacyjnym, które wspierał finansowo Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.

Park Kunszt to miejsce szczególne dla historii Tarnowskich Gór. Warto wybrać się w to miejsce na spacer. Kunszt znajduje się w Bobrownikach Śląskich, szukać go należy w rejonie ul. Parkowej. Na miejscu znajdziemy tabliczkę informującą, że w 2017 r. ochronę pomnikowych drzew kwotą prawie 15 tys. zł dofinansował WFOŚiGW. To prawie 80 procent całych kosztów. Prace objęły cięcia sanitarne, usuwanie jemioły itd. Generalnie mają za zadanie przedłużenie żywotności blisko 200-letnich drzew, które mają dla historii Tarnowskich Gór wyjątkowe znaczenie.

Park Kunszt to jeden z obiektów z Tarnowskich Gór wpisanych na Listę światowego dziedzictwa UNESCO. Upamiętnia ważne wydarzenie w historii Tarnowskich Gór. "Miejsce to było szczególne, albowiem w szybie "Rudolphine" 16 lipca 1784 roku po długich poszukiwaniach odkryto pierwsze złoże rudy ołowiu. Stąd też właśnie tu postanowiono założyć niewielki park. Południowo-zachodnią część parku zajmowała nadsypana i powiększona do wysokości 10 m hałda szybowa (Rudolphine-Fundschacht-Halde), zwana odtąd pamiątkową (Denkhalde), na którą wchodziło się spiralną wąską ścieżką. Na jej szczycie zasadzono pamiątkowe drzewo (najprawdopodobniej lipę), zaś wokoło kilkanaście lip drobnolistnych" ? podaje Tadeusz Hadaś w "Historii Tarnowskich Gór". W sąsiedztwie wybudowano krąg taneczny, organizowano festyny i zabawy ludowe.

Park zaczął popadać w ruinę w latach dwudziestych XX wieku. Do naszych czasów zachowała się nadsypana hałda i otaczające ją lipy. W 2004 roku tarnogórska Rada Miejska przyjęła uchwałę ustanawiającą pomnik przyrody pod nazwą "Park Kunszt". Teren uporządkowano i wywieziono składowane nielegalnie śmieci, pojawiła się tablica informacyjna z krótką historią tego miejsca.

W pobliżu szybu Rudolphine znajdował się budynek słynnej maszyny parowej. W tym roku rozpoczęły się poszukiwania miejsca, gdzie pracowała. Z jej powodu dolinka z zabytkowym kopcem była od końca XVIII w. najważniejszym miejscem wydobycia kruszców srebra i ołowiu w środkowej Europie. Pracowały tu nie tylko maszyny parowe, ale także potężne kieraty odwadniające. Pracę maszyn a także tutejszy przemysł przyjeżdżały oglądać koronowane głowy, naukowcy, muzycy i poeci.

? 32-calową maszynę parową typu Newcomen wyprodukowano w 1787 r. w należącej do Samuela Homfraya hucie żelaza Penydarran w południowej Walii. Po przetransportowaniu urządzenia do portu w Cardiff, załadowano je na statek, który po kilku dniach żeglugi dotarł do Szczecina. Tam maszynę przeładowano na barki pływające po Odrze. Po przebyciu ok. 600 km, w miejscowości Zdzieszowice, nastąpił rozładunek. W sierpniu 1787 r. ten niesamowity wynalazek dotarł za pomocą furmanek do Tarnowskich Gór. Proces montażu ważącego ponad 30 ton kolosa, w specjalnie do tego przystosowanym budynku, nadzorował jego konstruktor, Samuel Homfray. Cudo ówczesnej techniki rozpoczęło pracę 19 stycznia 1788 r. ? informuje Grzegorz Rudnicki ze SMZT.

W zbiorach stowarzyszenia są dwie fotografie, na których widać budynek pierwszej maszyny parowej, a także pamiątkowy kopiec parku Kunszt. Zdjęcia wykonał około 1890 r. Carl Liebert. Nie zachowała się późniejsza dokumentacja fotograficzna, budynek maszyny zamieniono z czasem na mieszkalny, potem wyburzono. Do dziś przetrwał jedynie kopiec.

Prace poszukiwawcze fundamentów z wykorzystaniem nowoczesnych georadarów prowadzili m.in. naukowcy Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego z Sosnowca. Czekamy na oficjalne wyniki.

Jarosław Myśliwski