Ciekawostki geograficzne

Najniżej położonym miejscem w Tarnowskich Górach, na jakim można stanąć suchą nogą, bez zjeżdżania szybem pod ziemię, znajduje się 258 m n.p.m. To wysokość nawierzchni betonowego mostu nad Potokiem Pniowiec. Dotrzeć do niego można tylko od Boruszowic ul. Obrońców Pokoju.

Potok płynie 3-4 m pod mostem i ok. 20 m na zachód od niego wpada do rzeki Stoły. Nie wiadomo, kiedy zbudowano tę drogę i w jakim celu, bo dziś do Piasecznej przejechać nią nie można. Stalowe bariery mostu stały się trofeami eksploratorów, wyekwipowanych w piłkę do metalu lub acetylenowy palnik.

Paradoksalnie, najwyższe wzniesienie, na jakie można wejść w Tarnowskich Górach, znajduje się w Dołach Piekarskich. To teren na północ od części Bobrownik funkcjonującej kiedyś jako odrębna gmina Piekary Rudne oraz na wschód od drogi do Bytomia.

Obejmują obszar, podzielonego między ww. miasta wzniesienia Sucha Góra. Wpierw wydobywano z niego szybami galenę, a później częściowo je rozebrano. Istniejące tam wzgórza, pagórki, wąwozy, zapadliska, doliny, oczka wodne, to pozostałości po funkcjonującej tam od 1890 r. do początkowych lat XX w. kopalni rudy żelaza i dolomitu. Urobek wywożono z niej koleją wąskotorową przecinającą ul. Strzelców Bytomskich w Suchej Górze, dzielnicy Bytomia.

W 1944 r. teren nie był jeszcze zalesiony i rozlokowano na nim kilka żelbetowych stanowisk ogniowych niemieckiej linii obronnej. Można je tam zobaczyć, a trasę kolei odnaleźć.

Część wyrobisk kopalni po stronie Bytomia nazwano Suchogórskim Labiryntem Skalnym. Bardzo trafnie, bo choć wytyczono przez niego szlak turystyczny, błądziłem tam, szukając zabytkowego kamienia, a właściwie granitowego słupa.

Znalazłem go poza szlakiem na grzbiecie wzniesienia w Dołach Piekarskich, a więc jednak na terenie Tarnowskich Gór 351.88 m.n.p.m. Wkopano go tam w II połowie XIX w., jako oznaczenie zerowego punktu niemieckiej sieci triangulacyjnej.

Na mapach górniczych z XIX w. miejsce oznaczono literami TPB i opisano jako zerowy punkt koordynacyjny dla planów górniczych. Stojąca tam jeszcze w latach 60. XX w. drewniana wieża rozpadła się pewnie ze starości.

Kamień zorientowano geograficznie. Na jego płaszczyźnie północnej widoczny jest wykuty trójkąt, a na południowej litery TP ? Triangulationspunkt.

Spełniał swą rolę do czasu wprowadzenia nowych metod pomiarów geodezyjnych, ale jego krawędzie górne wskazują, że od dość dawna pełni też ważną funkcję otwieracza butelek z kapslami.

Mieczysław Filak