Krzyż choleryczny na kapliczce w Tworogu

Na przykościelnym cmentarzu w Tworogu znajduje się kapliczka z figurą św. Jana Nepomucena, którą wieńczy krzyż mający dwa ramiona. Jego tradycyjna nazwa – karawaka, wywodzi się od miasta Caravaca de la Cruz w Hiszpanii, gdzie krzyże o podwójnych ramionach obnoszono po ulicach podczas epidemii w XVI-XVII wieku.

Z czasem upowszechniły się one także w innych europejskich krajach, jako znak opieki, a zarazem przestrogi przed zarazą. Ustawiano je zwłaszcza na cmentarzach cholerycznych albo w miejscach gdzie zaraza się zatrzymywała. Nazywano je też krzyżami cholerycznymi lub morowymi. 

– W XVII i XVIII wieku w okolicach Tworoga nieraz szerzyły się różne epidemie, zwłaszcza po zakończeniu wojny 30-letniej i po wojnach śląskich. W 1717 r. założono w Woźnikach Bractwo Dobrej Śmierci, o szerokim zasięgu, do którego należeli między Josephus Dramsczyk, Christina Stelmaska i Anna Watlasanka z Tworogowey Kuźnicze. Zachowały się również przekazy o straszliwej epidemii cholery, która w 1773 r. tylko w ówczesnej parafii Tworóg-Koty zabiła 304 osoby. Śmiertelne żniwo zebrały też epidemie tyfusu głodowego, które szalały w tych okolicach w latach 1770-73, a także w XIX stuleciu, w 1846 i 1847 roku – opowiada Fryderyk Zgodzaj, lokalny historyk z Tworoga.