Jest rakotwórczy i lepiej się go pozbyć. Ale nie jest to takie proste. Problemem jest nie tylko ilość azbestu znajdującego się na dachach

Jest rakotwórczy i lepiej się go pozbyć. Ale nie jest to takie proste. Problemem jest nie tylko ilość azbestu znajdującego się na dachach.

Gdy w 2012 r. w gminie Zbrosławice przeprowadzono ewidencję wyrobów azbestowych, zanotowano, że znajduje się na 223 nieruchomościach. Było go 49 tys. 184 m kw., ponad 540 ton. Obecnie nie ma precyzyjnych danych, ile azbestu pozostało jeszcze do usunięcia. – Mogą być nieruchomości niezewidencjonowane. Z drugiej strony ktoś mógł usunąć azbest na własną rękę i nie zgłosić tego w urzędzie – mówi Barbara Francikowska, naczelnik Wydziału Gospodarki Nieruchomościami i Ochrony Środowiska Urzędu Gminy w Zbrosławicach.

Program wspierania likwidacji azbestu prowadzi od wielu lat Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. W ubiegłym roku Zbrosławice otrzymały dotację w wysokości 42 tys. zł na demontaż, transport i unieszkodliwienie odpadów zawierających azbest. Szkodliwe wyroby azbestowe miały zostać usunięte z 38 prywatnych posesji. – Złożyliśmy zapytanie ofertowe do pięciu firm i odpowiedziała tylko jedna. Oferta jest bardzo droga i szukamy jeszcze innego wykonawcy – powiedział nam wówczas Wiesław Olszewski, wójt Zbrosławic.

Ostatecznie spełzło na niczym. Co prawda znaleziono zainteresowaną zleceniem firmę, ale ta potem wycofała się i dotacja wróciła do WFOŚiGW. – Problemem jest rozmieszczenie nieruchomości, gdzie znajdują się materiały azbestowe, na rozległym terenie całej gminy, co powoduje, że dla firm, takie zbiorcze zlecenie nie jest specjalnie atrakcyjne. Dlatego teraz zaproponowaliśmy mieszkańcom, aby sami znaleźli zainteresowane firmy, a z urzędu otrzymają dotację – mówi naczelnik Francikowska. W budżecie Zbrosławic zarezerwowano na ten rok 40 tys. zł. Można otrzymać do 80 proc. kosztów usunięcia azbestu, ale nie więcej niż 3 tys. zł. 

Zabójca z zaletami

Azbest ma szereg zalet. Odporność na wysokie temperatury i mróz, a także na ogień i korozję. To sprawiło, że był szeroko wykorzystywany nie tylko do produkcji pokryć dachowych, ale także okładzin elewacyjnych, rur oraz kanałów wentylacyjnych i spalinowych. Z czasem okazało się jednak, że azbest jest substancją rakotwórczą. Z tego powodu od lat 70. ubiegłego wieku w całej Europie stopniowo zaczęto ograniczać produkcję eternitu.

W Polsce od 1998 roku obowiązuje Ustawa o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest. Z kolei w roku 2002 rząd przyjął 30-letni program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest, stosowanych na terytorium Polski. Jego celem jest wsparcie właścicieli obiektów z pokryciem dachowym zawierającym azbest i całkowite wyeliminowane niebezpiecznej substancji z otoczenia.

Oszacowano, że koszt realizacji rządowego programu usuwania azbestu i zawierających go wyrobów będzie w ciągu 30 lat wynosić ok. 48 mld zł.

Tylko uprawnione firmy

Ze względu na szkodliwy charakter azbestu likwidację starego dachu należy powierzyć specjalistycznej firmie. Ekipa usuwająca azbest zobowiązana jest do pracy w specjalnych maskach, kombinezonach, rękawicach i pokryciach butów. Przebywanie w rejonie prac, nawet w roli obserwatora, wymusza stosowanie tych samych procedur. Jeżeli w bliskim sąsiedztwie obiektu, z którego usuwany jest azbest, znajduje się inny budynek mieszkalny, warto poinformować jego mieszkańców o naszych planach remontowych. Dzięki temu będą mogli zabezpieczyć swój budynek, a przede wszystkim uszczelnić okna.

Demontowanych płyt nie wolno zrzucać na ziemię, aby nie powodować rozpylania rakotwórczych włókienek. Ekipa remontowa powinna się posługiwać odpowiednią zsuwnią lub używać dekarskiego przenośnika taśmowego. Po zakończeniu usuwania szkodliwego materiału wykonawca ma obowiązek dokładnego oczyszczenia terenu robót i otoczenia z odpadów zawierających azbest, jak również złożenia pisemnego oświadczenia o prawidłowości wykonania prac i oczyszczenia terenu z pyłu azbestowego z zachowaniem właściwych przepisów technicznych i sanitarnych.

Usunięty z dachu eternit powinien być umieszczony na palecie i dokładnie owinięty folią, aby na żadnym etapie transportu nie był potrzebny załadunek i rozładunek pojedynczych płyt. Usunięty materiał może być utylizowany jedynie na wyznaczonych składowiskach. Na nich płyty przysypywane są grubą warstwą gruntu, gdyż zawarty w nich azbest nie jest promieniotwórczy ani trujący — szkodliwy dla zdrowia jest jedynie pył azbestowy.