Daj bliskim chwilę,
którą zapamiętają
którą zapamiętają
Fot. GCR Repty
Bóle kręgosłupa w odcinku szyjnym oraz lędźwiowym są jedną z powszechnie występujących dolegliwości chorobowych. Szacuje się, że 70% populacji ludzkiej skarży się na ich występowanie. Częstość pojawiania się wzrasta od 30. roku życia do 60., gdyż jest to wiek produkcyjny związany z wykonywaniem określonej pracy zawodowej.
Jedną z wielu przyczyn bólu są zmiany zwyrodnieniowe, obejmujące struktury kostne kręgów oraz nasilające się procesy degeneracyjne dotyczące krążków międzykręgowych, powodujące pogorszenie funkcji amortyzacyjnej (tzw. bóle przeciążeniowe). Z powodu bólu pacjent przyjmuje pozycję wymuszoną, która powoduje chwilowe zmniejszenie dolegliwości. W tej pozycji, niefizjologicznej, następuje zmiana postawy całego ciała, nieprawidłowe obciążenie kręgosłupa, a także zaburzenie funkcji mięśni odpowiedzialnych za stabilizację kręgosłupa i prawidłową postawę. Stwarza to dyskomfort i prowadzi do wytworzenia błędnych wzorców ruchowych.
Ból może mieć charakter ostry, tępy, piekący, rwący. W zależności od uszkodzonych struktur może być miejscowy lub promieniować wzdłuż kończyny bądź obu kończyn. Pacjent zmniejsza swoją aktywność fizyczną, ograniczając wykonywanie ruchów, a tym samym nie wykonuje wielu czynności życiowych. W wielu przypadkach następuje okres bezruchu, co wytwarza błędne koło. Chorzy rano odczuwają sztywność, szczególnie w odcinku, w którym występuje ból oraz ograniczenie niektórych ruchów, takich jak skłon w przód bądź odchylenie tułowia do tyłu. Pacjent nie jest w stanie przyjąć określonej pozycji, np. siadu – nie może wstać z łóżka.
Chory, który w znacznym stopniu odczuwa dolegliwości w odcinku lędźwiowym, powinien w czasie wstawania najpierw przyjąć pozycję leżenia na boku z jednoczesnym przeniesieniem kończyny górnej przeciwnej w przód, następnie spuszczając kończyny dolne i podpierając się na łokciu drugiej kończyny górnej, przejść do siadu. W tej pozycji powinien pozostać przez krótki czas, wykonując kilka ćwiczeń oddechowych oraz rozciągających, z jednoczesnym wciąganiem i napięciem mięśni brzucha.
Jednym ze sposobów leczenia jest fizjoterapia obejmująca ćwiczenia kinezyterapeutyczne (stanowiące podstawę działania), fizykoterapię jako zabiegi pomocnicze oraz hydroterapię. Jest to proces kompleksowy. Rozpoczyna się po dokładnym rozpoznaniu schorzenia. Aby zastosować odpowiednią terapię i nowoczesne metody leczenia, pacjent musi być dokładnie zdiagnozowany. Przed przystąpieniem do leczenia należy przeprowadzić dokładny wywiad i uświadomić pacjenta o jego możliwościach oraz zasadach funkcjonowania w życiu codziennym (jak siadać, jak stać, jak podnosić ciężar z podłoża). Zwracamy uwagę na postawę chorego – musimy poznać przyczynę pojawienia się bólu (uraz, przeciążenie, choroby współistniejące). Proponuje się wykonywanie ćwiczeń w warunkach domowych.
Ćwiczenia muszą być zrozumiałe dla pacjenta i mogą trwać maksymalnie 20 minut. Wymagana jest przede wszystkim systematyczność. Duża liczba ćwiczeń i zbyt długi czas ich wykonywania prowadzą do zniechęcenia i braku regularności. Zwracamy uwagę, aby przyjmować pozycję fizjologiczną zarówno w czasie chodu, stania, siadu, jak i leżenia. Podczas chodu sylwetka powinna być wyprostowana, głowa ustawiona w pozycji pośredniej, barki lekko skierowane ku tyłowi, tułów w linii prostej (bez pochylania w przód, aby zapobiegać okrągłym plecom), lekkie napięcie mięśni brzucha. Pacjent nie powinien dźwigać jednostronnie zbyt dużego obciążenia, ponieważ zaburza to statykę. Ciężar powinien być rozłożony na obydwie ręce.
Po przeprowadzeniu badania fizjoterapeutycznego należy zaproponować odpowiednie ćwiczenia. Warunkiem uzyskania poprawy i zmniejszenia dolegliwości bólowych jest systematyczność. W czasie gdy ból jest bardzo silny, należy zastosować u chorego farmakoterapię zleconą przez lekarza prowadzącego i zalecić odpowiednie ułożenie, tzw. "krzesełkowe", które rozluźnia mięśnie kręgosłupa w odcinku lędźwiowo-krzyżowym. Wskazane jest leżenie na plecach z nogami zgiętymi w stawach kolanowych i biodrowych, podudzia oparte są o postawione na łóżku krzesełko. Czas leżenia wynosi około 30 minut. Zaleca się jedynie ćwiczenia izometryczne mięśni brzucha z jednoczesnym dociśnięciem lędźwi do podłoża (napięcie mięśni około 6 sek.).
Gdy minie okres ostry, możemy zintensyfikować kinezyterapię. Jedną z metod jest metoda McKenziego. Należy zwrócić uwagę na prawidłowy dobór ćwiczeń i odpowiednią pozycję, w której będą się odbywały. W przypadku tej metody stosuje się ćwiczenia zarówno wyprostne, jak i fleksyjne, w zależności od kierunku przemieszczenia jądra miażdżystego. Ćwiczenia wyprostne zaleca się, gdy jądro miażdżyste (popularnie zwane dyskiem) jest przesunięte w kierunku korzeni nerwowych. Gdy następuje wypadnięcie w kierunku worka oponowego, muszą być stosowane ćwiczenia zgięciowe, czyli fleksyjne. Prowadząc zajęcia, należy zwrócić uwagę na występowanie bólu, który może pojawić się w określonych pozycjach. Ćwiczeń wywołujących dolegliwości bólowe nie należy stosować, aby nie pogłębiać problemu i nie wywoływać dyskomfortu.
Po zakończeniu rehabilitacji w Górnośląskim Centrum Rehabilitacji "Repty" występuje konieczność kontynuacji zajęć ruchowych w warunkach domowych, aby podtrzymać uzyskane efekty.
Materiał prasowy opracowany przez GCR Repty. Artykuł przygotowała dr n. wf. Barbara Janota, specjalista rehabilitacji ruchowej II stopnia.
Czytaj także:
Nakło Śląskie. Nowa pediatra, czyli zmian kadrowych ciąg dalszy
0
0
0
0
0
0
