Kontrole, kody, dozorca. Jak sprawdzać kto segreguje?

Gdzie wyrzucić styropian, a gdzie torebkę z herbaty? Dlaczego do pojemnika na szkło nie można wrzucać kieliszków i szklanek? W ślad za nowelizacją ustawy o odpadach wiele gmin wprowadziło obowiązkowy recykling. Kto obowiązek będzie ignorował ? zapłaci więcej. Jednak z prawidłową segregacją wiele osób ma kłopot.

Z segregacją odpadów znacznie lepiej radzą sobie mieszkańcy domów jednorodzinnych, niż osiedli. Robią to już od kilku lat, od wejścia w życie ustawy śmieciowej. Mieszkańcy bloków też powinni śmieci segregować, jednak do tej pory było to raczej teoretyczne. Ale zmiany w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach dało samorządom narzędzia, żeby za brak segregacji karać wielokrotnością stawki.

? Nie radzimy sobie z segregacją śmieci. Dużo osób wciąż nie wie, jak segregować odpady i trzeba ich edukować. Świadomość w tym zakresie jest niewielka. To nie jest największy problem. Gorzej, że wiele osób wciąż segregację lekceważy. Wychodzą z założenia, że śmieci odbiorą i tak ? uważa prezes Zakładu Usług Komunalnych w Tworogu Adam Chmiel.

Firma odbierająca odpady może skontrolować, czy są właściwie posegregowane. Zdaniem prezesa ZUK-u w praktyce jest mało realne, żeby pracownicy rozrywali worki i badali ich zawartość. Ale mają inne sposoby. ? Odbierając regularnie śmieci sprzed posesji, orientujemy się, kto jak segreguje. Jeśli worki są systematycznie wystawiane, są pełne, widać, że przywiązuje się do tego wagę. Ale jeśli przy posesji są wystawiane rzadko, albo są prawie puste, wiadomo, że segregacji nie ma. Tym bardziej, gdy z ewidencji wynika, że mieszka tam kilka osób. Będziemy na takie przypadki zwracać uwagę ? dodaje.

Samorządy dostały narzędzia do karania. Kto uporczywie będzie ignorował wymóg segregacji, najpierw dostanie wezwanie, potem ? jeśli nie będzie poprawy - gmina z automatu może podnieść mu stawkę. W Tworogu wynosi ona aż 75 zł i jest najwyższa w powiecie.

Segregacja najgorzej wygląda na osiedlach. Bo jak sprawdzić, kto wrzuca do śmietnika segregowane, a kto nie? Niektóre samorządy w Polsce wprowadzają worki z kodami kreskowymi przypisanymi do posesji lub mieszkania. Są i inne rozwiązania, które mogą wydawać się kuriozalne ? tzw. okna czasowe, w których można wyrzucać śmieci. W tym czasie na miejscu jest pracownik, który sprawdza, czy śmieci zostały posegregowane i czy zrobiono to właściwie.

W Tarnowskich Górach mieszkańcy bloków narzekają na dostępne dla wszystkich pojemniki. O segregacji można tam zapomnieć. Te obserwacje potwierdza prezes MTBS-u Franciszek Paśmionka. ? Sukcesywnie staramy się budować zamykane wiaty, ale to potrwa. Najgorzej jest tam, gdzie plac z pojemnikami na odpady należy do kilku zarządców. Ale mamy przykład z Miasteczka Śląskiego, gdzie we współpracy z gminą i spółdzielnią Gwarek ogrodziliśmy plac i od razu było widać poprawę ? zaznacza. ? Na razie wygląda na to, że jedyna skuteczna metoda, żeby skłonić mieszkańców do segregacji to karanie. Niestety, w przypadku zabudowy wielorodzinnej oznacza to, że za jedną osobę mogę oberwać te, które segregują, co nie jest sprawiedliwe ? mówi.

W Tarnowskich Górach obecne stawki 21 zł (segregowane) i 42 zł (niesegregowane) obowiązują do połowy 2021. Kiedy je wprowadzano wydawały się wysokie, ale teraz na tle innych gmin w powiecie są jednymi z niższych. ? Jesienią przedstawiciele spółdzielni spotkali się z władzami miasta. Jeden z postulatów, jakie zgłaszaliśmy, jest częstsze odbieranie śmieci z zabudowy wielorodzinnej. Zauważyłem, że przybywa pojemników na odpady segregowane, zwłaszcza plastik, ale nie ubywa tych na zmieszane. Czyli produkujemy coraz więcej śmieci ? mówi Paśmionka.

Prezes ZUK-u Adam Chmiel zwraca uwagę, że system odbioru zrobił się znacznie bardziej szczelny. Nowe wymogi to m.in. monitoring, dzięki czemu Wojewódzka Inspekcja Ochrony Środowiska ma wgląd do tego, co trafia do bazy ZUK-u. Samochody wyposażone są w GPS, samorządy mogą wyrywkowo żądać ważenia samochodów wywożących odpady. Zanim odpady trafią do sortowni drogą elektroniczną wysyłana jest ich waga i dane. Ale to wszystko kosztuje. ? Ustawodawca bardzo szczegółowo chce kontrolować każdą ilość odpadów, która przyjedzie do sortowni. W przetargach więcej pieniędzy jest przeznaczanych na uszczelnienie całego systemu, zagospodarowanie odpadów, niż na transport i zbieranie ? przyznaje.

Alicja Jurasz

Kilka problematycznych odpadów:

kieliszki, szklanki, talerze - do odpadów zmieszanych. Do szkła wrzucamy szklane opakowania np. słoiki, butelki, szklane opakowania kosmetyków,

styropian - pojemnik na tworzywa sztuczne,

korek po winie - naturalne do zmieszanych, plastikowe do t. sztucznych,

bio - nie wrzucamy mięsa, ryb, kości, ości, resztek owoców morza,ani jajek (ale można wrzucić skorupki). Można tam wrzucić resztki chleba, ryż, mąkę, kaszę, fusy (ale bez filtra lub torebki)

kwiaty doniczkowe - doniczka do tzw. sztucznych, ziemia do zmieszanych, roślina do bio.