Piętrzenie wody rozpoczęło się w marcu. Na wykonanym w ubiegłym tygodniu zdjęciu widać, jak odżywają mokradła. Fot. Jarosław Myśliwski
W 2019 r. śląskie media obiegły apokaliptyczne zdjęcia wyschniętego stawu w rezerwacie Jeleniak-Mikuliny. Tam, od 1840 roku mają swoje gniazda żurawie.
Tak we wrześniu 2019 r. wyglądało rozlewisko w rezerwacie Jeleniak-Mikuliny. Staw zupełnie wysechł. Fot. Nadleśnictwo Koszęcin
Założony w 1957 r. rezerwat Jeleniak-Mikuliny chroni miejsce lęgowe żurawi zwyczajnych. Gnieżdżą się tutaj co najmniej od 1840 roku i jest to jedno z najstarszych, udokumentowanych miejsc lęgowych tych ptaków na Śląsku. Gdy teren obejmowano ochroną, żurawie w Polsce były rzadkością. Do 1978 r. gniazdowała tu jedna para. Dopiero na początku lat 80. ubiegłego wieku zaobserwowano w rezerwacie stopniowy wzrost liczebności tego gatunku.
Jeleniak-Mikuliny stał się miejscem bardzo cenionym przez pasjonatów przyrody. Gdy wiosną rozlega się charakterystyczny klangor żurawi, zwany też fanfarami lub trąbieniem, ściągają tutaj fotograficy przyrody i ornitolodzy.
Rezerwat, znajdujący się pomiędzy Koszęcinem a Kokotkiem, obejmuje dwa płytkie stawy, bagna i mokradła utworzone na Potoku Jelenieckim. Poza żurawiami obserwowano w tym miejscu ptaki innych gatunków chronionych, takich jak zimorodek, bąk, błotniak stawowy i samotnik. Botanicy doliczyli się ponad 200 występujących w rezerwacie roślin, w tym wielu rzadkich i chronionych. Ciekawostką są mięsożerne trzy gatunki pływaczy i rosiczki. Woda jest piętrzona za pomocą wybudowanej wiele lat temu grobli.
– Została usypana na potrzeby istniejącego kiedyś w tym miejscu młyna, a od Mikuły, nazwiska właściciela, wywodzi się jedna część nazwy rezerwatu. Druga - Jeleniak - pochodzi od rykowisk jeleni – mówi Jarosław Mielczarek, sekretarz Nadleśnictwa Koszęcin.
(Kliknij na zdjęcie, żeby zobaczyć film)
Problemy z wodą rozpoczęły się, gdy nieremontowana przez wiele lat grobla zaczęła bardziej przeciekać. Niewątpliwie przyczyniła się do tego powódź w 2010 r., która nadwyrężyła konstrukcję. Grobla była najbardziej uszkodzona koło przepustu tzw. mnicha i tamtędy uciekało najwięcej wody. W suchych latach mokradła i stawy zaczęły zupełnie wysychać. Tak było w 2019 r.
Aby uratować rezerwat, trzeba było odbudować groblę i zbudować nowy mnich. Zajęło się tym zarządzające rezerwatem Nadleśnictwo Koszęcin. Roboty, po zakończeniu sezonu lęgowego ptaków, rozpoczęły się jesienią ubiegłego roku. Generalnie przeprowadzenie inwestycji nie należało do łatwych. Największym wyzwaniem było wybudowanie mnicha regulującego poziom wody w rezerwacie. Ze względu na technologię i użyte materiały, wykonawca musiał zdążyć przed nastaniem mrozów. Wcześniej trzeba było wybudować poza rezerwatem drogę technologiczną, potrzebną do transportu lanego betonu. Wytyczne zezwalały na usunięcie tylko kilku drzew kolidujących np. z budową przelewów burzowych, zabezpieczających groblę przed zerwaniem w przypadku bardzo dużego i gwałtownego wezbrania wody.
– Wykonawca musiał wzmocnić groblę bez wycinki rosnących na niej drzew. Pozostały, a co do konstrukcji obiektu hydrotechnicznego możemy być pewni, że wytrzyma napór wody – mówi Adam Chudzik, nadleśniczy Nadleśnictwa Koszęcin.
Remont grobli kosztował ponad 720 tys. zł. Fot. Jarosław Myśliwski
Odbudowano 20 metrów korpusu grobli w miejscu posadowienia nowego mnicha, wzmocniono 600 metrów korony wału, wybudowano dwa przelewy burzowe o długości 31 i 20 metrów z narzutem kamiennym, wzmocnione ściankami szczelnymi. Oczyszczono i udrożniono 740 metrów rowów odpływowych, niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania grobli. Po 7 miesiącach pracy w marcu rozpoczęło się piętrzenie wody.
Inwestycja kosztowała 720 tys. zł, pieniądze pochodziły z unijnego Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko oraz Lasów Państwowych.
[ZT]25977[/ZT]
0
0
0
0
0
0
