?Cukrzyca zabija wzrok

Zaawansowane zmiany cukrzycowe są najczęstszą przyczyną ślepoty u osób w wieku od 20 do 65 roku życia. Jednym z przewlekłych powikłań cukrzycy jest uszkodzenie najmniejszych naczyń krwionośnych ludzkiego organizmu. W przebiegu choroby najważniejsze zmiany zachodzące w oku dotyczące naczyń siatkówki, nazywa się retinopatią cukrzycową. Niestety, cukrzyca przez długi czas może nie dawać wcale o sobie znać. Często jest wykrywana dopiero w fazie zaawansowanej, np. u okulisty, kiedy pacjent czuje, że widzi gorzej. Dlatego zdiagnozowani cukrzycy powinni szczególnie pamiętać o profilaktyce. Zaleca się, by ? nawet bez niepokojących objawów ? przynajmniej raz w roku udali się kontrolnie do okulisty.

Dr n.med. Daniela Ferda, okulista w NZOZ Animed w Tarnowskich Górach oraz starszy asystent w Uniwersyteckim Centrum Okulistyki i Onkologii Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, przyznaje, iż zdarza się że to okuliści jako pierwsi na podstawie badania dna oka wykrywają cukrzycę. — Cukrzyca to grupa chorób metabolicznych charakteryzująca się podwyższonym poziomem glukozy we krwi. Rozwija się niezauważalnie, a po kilku latach daje niebezpieczne powikłania w postaci uszkodzenia wzroku, może nawet prowadzić do ślepoty. Zmiany cukrzycowe siatkówki okulista jest w stanie dostrzec zaglądając przez źrenicę do wnętrza oka, a pośrednio do organizmu — tłumaczy lekarz.

Szacuje się, że u ok. 12 proc. osób, u których właśnie zdiagnozowano cukrzycę, występują zmiany na dnie oka. Oznacza to, że mimo nieodczuwania pogorszenia ostrości wzroku, retinopatia cukrzycowa trwa już dłuższy czas. — W przypadku wykrycia retinopatii cukrzycowej bardzo ważna jest współpraca lekarza prowadzącego pacjenta z lekarzem okulistą. Prawidłowo leczona cukrzyca to podstawa w skutecznym leczeniu powikłań ocznych — dodaje Daniela Ferda.

Przecież dobrze widzę

Retinopatia cukrzycowa w zaawansowanym stadium daje objawy w postaci pogorszenia ostrości wzroku i zwężenia pola widzenia. Jeśli u chorego nie występują żadne objawy — a dzieje się tak w większości przypadków — powinien udać się do kontroli okulistycznej raz w roku. Wówczas lekarz zbada dno oka. — U każdego pacjenta, u którego stwierdzono zmiany cukrzycowe na dnie oka, powinno się wykonać tzw. angiografię fluoresceinową, która polega na wykonaniu serii fotografii dna oka po podaniu kontrastu. Badanie uwidacznia krążenie w naczyniach siatkówki, a tym samym pozwala określić stopień uszkodzenia naczyń w całym organizmie, nie tylko w oku. To bardzo ważne, bo wybór dalszego leczenia zależy od stopnia zaawansowania choroby — tłumaczy okulista.

Należy pamiętać jednak, że podstawowym badaniem w przypadku wystąpienia retinopatii jest zawsze kontrola poziomu glukozy we krwi. Powinien je robić co 3 lata każdy człowiek powyżej 45 roku życia, nawet ten, u którego nie zdiagnozowano cukrzycy. Istotnym badaniem dla cukrzyka jest też kontrola poziomu hemoglobiny glikowanej HbA1c, która pozwala stwierdzić, czy cukrzyca jest prawidłowo leczona.

To da się leczyć

Istnieją trzy metody leczenia retinopatii cukrzycowej. Są to: tzw. iniekcje doszklistkowe, czyli zastrzyki do gałki ocznej, laseroterapia siatkówki oraz — w skrajnych przypadkach — zabieg chirurgiczny. Zastrzyki polegają na wstrzyknięciu niewielkiej ilości leku. — Aplikacja jest bezbolesna, a zabieg przeprowadzany ambulatoryjnie po znieczuleniu oka kroplami i trwa tylko parę chwil. Po nim pacjent może samodzielnie opuścić szpital, by po miesiącu przyjechać na badania kontrolne. Zaletą jest wysoka skuteczność terapii, wadą leczenia jest duży koszt, niestety jeszcze w Polsce nierefundowany przez NFZ — informuje Daniela Ferda.

Natomiast laseroterapię siatkówki stosuje się w celu zniszczenia chorych naczyń krwionośnych. Zabieg, podobnie jak zastrzyki, wykonuje się w warunkach ambulatoryjnych w znieczuleniu miejscowym. Okulista twierdzi, że leczenie nie jest bolesne, choć odczuwalne są ukłucia. — Osoby z zaawansowaną retinopatią po wielu zabiegach laserowych mają zawężone pole widzenia. Można powiedzieć, że patrzą na świat jak przez dziurkę od klucza. Zaletą laseroterapii jest niski koszt, rzadsze wykonywanie zabiegu i mniej powikłań. Bardzo ważna jest współpraca pacjenta z operatorem lasera. Nieuzasadniony niepokój oraz nadmierna ruchliwość głowy i ciała, utrudnia, a czasem wręcz uniemożliwia skierowanie wiązki światła w odpowiednie miejsce — zwraca uwagę lekarz.

W najbardziej zaawansowanych przypadkach retinopatii cukrzycowej, np. w przypadku nawracających krwotoków do wnętrza oka, stosuje się leczenie chirurgiczne tzw. witrektomię. To zabieg w trakcie którego, wprowadza się narzędzia mikrochirurgiczne do wnętrza gałki ocznej i poprzez szereg manipulacji chirurgicznych stara się uzyskać efekt naprawy lub też usunięcia stanu chorobowego. To często zabieg ostatniej szansy na poprawę widzenia.

Hanna Kampa