Towarzyszą w umieraniu

? Największą zawodową satysfakcję dawała mi zawsze opieka nad paliatywnie chorymi - mówi Rita Kondzielnik, lekarka i zarazem wolontariuszka Hospicjum Królowej Pokoju. Stowarzyszenie działa w Tarnowskich Górach od 19 lat. Wolontariusze co roku żegnają ok. 80 podopiecznych, którym towarzyszą w umieraniu, starając się przynieść ulgę cierpiącemu ciału i duszy.

Hospicjum domowe, jakim jest Hospicjum Królowej Pokoju, opiekuje się stale ok. 30 pacjentami z powiatu tarnogórskiego. Jednak NFZ refunduje koszty leczenia tylko połowy z nich. Sytuację ratuje fakt, że stowarzyszenie jest organizacją pożytku publicznego i można na nie przekazać 1 proc. podatku. Przed dwoma laty udało się zebrać tym sposobem 100 tys. zł. Dzięki tym pieniądzom hospicjum może opiekować się większą liczbą osób niż przewiduje to kontrakt z NFZ i łatać finansowe luki. Dysponuje też sprzętem, środkami pielęgnacyjno-opatrunkowymi oraz lekami, które udostępnia nieodpłatnie uboższym rodzinom. — W znacznej mierze nasze działania wspierają finansowo rodziny osób, którymi się opiekowaliśmy — mówi prezes Eugeniusz Sobota.

Stowarzyszeniu udało się powiększyć siedzibę. W Zespole Szkół Chemiczno-Medycznych, gdzie hospicjum ma biuro, zwolniło się mieszkanie. Starostwo zezwoliło na jego zajęcie. Konieczny był jednak gruntowny remont pomieszczeń, który, również ze względu na zabytkowy charakter budynku, był bardzo kosztowny. — Był też potrzebny. Chcemy, by pacjenci mogli przyjeżdżać do siedziby hospicjum na pobyt dzienny, kiedy ich rodzina jest w pracy. Nie będą musieli pozostawać sami w domu z własnym bólem i myślami — mówi Eleonora Grajczyk, honorowa prezes hospicjum. W planach jest też otwarcie poradni obrzęku limfatycznego, z której mogłyby korzystać np. amazonki. W kraju działa wiele podobnych placówek, jednak działalność tylko dwóch z nich refunduje NFZ. Tarnogórska miałaby się utrzymywać z 1 proc.

W wyremontowanym skrzydle budynku "Chemika" jest też aula oraz pomieszczenia przeznaczone na spotkania z duchownym lub psychologiem. Zmian ma być więcej. — Chcemy rozszerzyć opiekę o rodziny osierocone, organizować dla nich spotkania w grupach i indywidualne, tak by nasz kontakt nie kończył się z chwilą odejścia chorego. Ma to być wsparcie dla osób przeżywających żałobę — mówi Eleonora Grajczyk.

Obecnie hospicjum skupia ok. 30 wolontariuszy medycznych i niemedycznych. Dwóch lekarzy i pięciu pielęgniarzy pracuje na umowę zlecenie. Reszta personelu nie otrzymuje żadnego wynagrodzenia. — Przez 14 lat naszej działalności wszyscy pracowali społecznie. Od niedawna możemy zatrudniać też personel medyczny — mówi Grajczyk. Personel niemedyczny w ruchu hospicyjnym pełni ważną rolę. Chory w stanie terminalnym szczególnie potrzebuje kontaktu z drugim człowiekiem. Ponadto, wolontariusze przebywając z chorym odciążają jego rodzinę. W tym czasie bliscy umierającego mogą chociażby iść na zakupy, czy po prostu się wyspać.

Pacjenci hospicjum przyjmowani są ze skierowaniem. To osoby, u których zakończyło się leczenie przyczynowe. Jedynym wyjściem jest leczenie objawowe. Zdarzają się przy tym sytuacje wyjątkowe, kiedy pacjenci, mimo poważnego stanu, wracają do zdrowia. — Opiekowałam się kiedyś mężczyzną chorym na raka płuca. Miał silne bóle, ustępujące tylko po morfinie. Jego stan się z czasem poprawił, tak że w końcu wyszedł z choroby — wspomina Rita Kondzielnik. — Zdarza się też, choć rzadko, że stan pacjenta leczonego paliatywnie się stabilizuje, wzrasta jego odporność, wytwarza się równowaga w organizmie między nim a chorobą i pacjent pozostaje z nami czasem nawet trzy lata — dodaje lekarz. W poprawie stanu zdrowia nie pomaga jednak ? częste w przypadku rodzin, gdzie jeden z członków jest umierający ? zakłamanie. Rita Kondzielnik podkreśla, że nieraz rodzina chorego udaje przed nim, że nie ma nowotworu, a pacjent udaje, że wierzy rodzinie. W takiej sytuacji chory cierpi podwójnie, bo żyje z tajemnicą, którą nie może się z nikim podzielić. To zakłamanie obciąża go psychicznie.

Stowarzyszenie Hospicjum Królowej Pokoju powstało przy parafii pw. Matki Bożej Królowej Pokoju w Tarnowskich Górach. Jego pierwszym prezesem była Ilona Koptyńska. Kolejnym została Eleonora Grajczyk, emerytowana nauczycielka przedszkolna, obecnie jest nim Eugeniusz Sobota. Kierownikiem medycznym jest dr Olaf Lubas.

Hanna Kampa