Ogrody działkowe w PRL. Wczasy dla seniorów i odciążenie handlu

W czasach Polski Ludowej pracownicze ogródki działkowe służyły nie tylko hobbystom-ogrodnikom i relaksowi ich najbliższych. Warzywa czy owoce wyhodowane przez działkowców często trafiały na rynek, będąc uzupełnieniem raczej skromnej oferty handlu uspołecznionego. Popularne było także organizowanie na działkach wczasów dla seniorów, którym niskie dochody lub stan zdrowia nie pozwalały na wakacyjne wojaże.  

W Tarnowskich Górach organizowaniem letniego wypoczynku dla seniorów zajął się Polski Komitet Pomocy Społecznej i Powiatowa Rada Związków Zawodowych. W 1974 roku wczasy na działkach odbyły się na terenie kolejowych ogródków działkowych "Wyzwolenie" przy ul. Oświęcimskiej. Za 2-tygodniowy pobyt trzeba było zapłacić tylko 50 zł, pokrywając koszty wyżywienia. Dotację przekazał PKPS, a do pomocy przyłączyły się zakłady pracy. Tarnogórska mleczarnia przekazywała mleko, twarogi, maślankę, Wojewódzka Spółdzielnia Spożywców  "Społem" – pieczywo, a kolejarze udostępnili świetlicę. W sumie w POD "Wyzwolenie" zorganizowano trzy turnusy, na każdy przyjmowano po około 50 osób. Przy rekrutacji brano pod uwagę wysokość renty czy emerytury, pierwszeństwo mieli seniorzy z najniższymi dochodami.

Jak wynika ze sprawozdań, z możliwości wypoczywania na działkach korzystały głównie samotne, owdowiałe panie. Panów było mniej. Tak czy owak, wczasy na działkach – które odbywały się również  w innych tarnogórskich ogrodach działkowych  – stanowiły w latach 70. i 80. bardzo popularną formę letniego wypoczynku osób starszych. 

W 1976 r. w Tarnowskich Górach było 19 pracowniczych ogródków działkowych, w tym 10 przyzakładowych i 9 miejskich, które zajmowały powierzchnię 96,63 ha. Użytkowało je 1787 działkowców. Dla porównania w Piekarach było w tym czasie siedem POD o łącznej powierzchni 72,88 ha, a liczba działkowców sięgała 1604. W tarnogórskich ogrodach rosło 6260 jabłoni, 4131 grusz, 5873 śliwy, 2839 czereśni, 4096 wiśni, 451 brzoskwiń i 185 moreli, a także blisko 45 tys. krzewów owocowych. Z kolei w Piekarach Śl. rosło na działkach prawie 15 500 drzew owocowych i ponad 32 200 krzewów. Otrzymywano z nich setki ton owoców, które zaspokajały nie tylko potrzeby działkowców i ich rodzin. Jeśli dodamy do tego uprawiane tam warzywa, kwiaty, hodowane na wielu działkach kury i króliki, a nawet pszczoły, to doskonale widać, że stanowiły one ważne odciążenie dla handlu, a także źródło dodatkowych dochodów ich właścicieli.    

Oczywiście nie byłoby ogródków działkowych bez hobbystów, miłośników kwiatów i ogrodnictwa, poświęcających swojej pasji każdą wolną chwilę. Jednym z nich był niewątpliwie Adolf Nowak, działkowiec z POD im. Jana III Sobieskiego w Tarnowskich Górach, specjalizujący się w hodowli ozdobnej rośliny pnącej clematis, czyli powojnika, o którym nasza gazeta pisała w 1976 r. Powojniki to pnące krzewy lub byliny o pięknych kwiatach w rozlicznych kolorach. Ich trudna uprawa wymaga wielkiej uwagi i  cierpliwości, której nie brakowało panu Adolfowi. Hodował także drzewka niskopienne, zwłaszcza jabłonie i grusze. Miał też jeszcze jedną pasję – pszczoły. Na jego działce stało siedem uli typu wielkopolskiego. Przeciętnie uzyskiwał z ula po 23 kg miodu rocznie, ale w 1976 r. osiągnął rekordowe 41 kg.