Status obywatela Rzeczypospolitej Polskiej wiąże się z licznymi przywilejami, które nie dotyczą obcokrajowców, dlatego też warto się o niego ubiegać. Planujesz oficjalnie zostać Polakiem? Sprawdź, co powinieneś wiedzieć, aby skutecznie przejść całą procedurę.
Obywatelem polskim staje się automatycznie każde dziecko, którego przynajmniej jedno z rodziców również jest Polakiem. Nie ma tutaj znaczenia kraj przebywania rodziców i miejsce narodzenia. Jest to tzw. Ius Sanguinis, czyli prawo krwi.
Druga możliwość, Ius Soli, czyli prawo ziemi, zdarza się już o wiele rzadziej. Zgodnie z nią Polakiem jest każde dziecko urodzone na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, którego rodzice są nieznani lub nie mają obywatelstwa. Dotyczy to również dzieci, których rodzice nie są znani, a które zostały znalezione w granicach RP.
Polakiem staje się również dziecko adoptowane przez Polaka, bez względu na miejsce ich zamieszkania i przebywania, pod warunkiem, że pełne przysposobienie nastąpiło przed ukończeniem przez dziecko 16. roku życia.
Bardzo często osoby starające się o polskie obywatelstwo uważają, że nabędą je automatycznie w momencie poślubienia Polaka lub Polki. Nie jest to jednak prawda – małżeństwo z obywatelem Polski nie stanowi podstawy do uznania współmałżonka za Polaka.
Ślub z obywatelem RP faktycznie ułatwia jednak procedurę przyznania obywatelstwa – może się o nie ubiegać cudzoziemiec, który od co najmniej 3 lat jest w związku małżeńskim z Polakiem i od minimum 2 lat legalnie i nieprzerwanie przebywa w Polsce.
W przypadku cudzoziemców nie związanych z Polską koligacjami rodzinnymi, pozostaje droga ubiegania się o nadanie obywatelstwa przez Prezydenta RP. Warto zaznaczyć, że głowę państwa nie obowiązują żadne ograniczenia – może przyznać obywatelstwo według własnego uznania.
Jeżeli Prezydent nada obywatelstwo rodzicom, automatycznie obejmuje ono również dzieci pozostające pod ich władzą. Jeżeli tylko jedno z rodziców będzie obywatelem RP, nadanie obywatelstwa dziecku może nastąpić wyłącznie wówczas, gdy drugi z rodziców nie ma praw rodzicielskich lub gdy wyraził zgodę na przyznanie dziecku obywatelstwa. Dziecko powyżej 16 r.ż. musi również osobiście zgodzić się na to, aby nadane mu zostało obywatelstwo polskie.
Więcej na temat procedur dotyczących dorosłych i dzieci ubiegających się o nadanie obywatelstwa polskiego, przeczytasz na https://fivetoeurope.com/ (strona w j. angielskim).
Stosowny wniosek osoby ubiegające się o nadanie obywatelstwa polskiego składają przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce zamieszkania (dla osób mieszkających w Polsce) lub przez konsula (dla osób mieszkających za granicą).
Alternatywną możliwością jest ubieganie się o uznanie za obywatela polskiego. To droga wybierana zwłaszcza przez uchodźców. Uznani za Polaków mogą być cudzoziemcy od dawna przebywający w Polsce, zintegrowani ze społecznością lokalną. Muszą oni mieć pracę i mieszkanie oraz znać język co najmniej na poziomie B1 (wystarczy jest certyfikat ze szkoły językowej lub świadectwo szkolne, jeśli cudzoziemiec uczył się w Polsce).
Decyzję ws. uznania za obywatela polskiego wydaje wojewoda. Osobne procedury dotyczą osób pragnących potwierdzić swoje obywatelstwo polskie przez pochodzenie od polskich przodków.
Jak wynika z podanych wcześniej informacji, znajomością języka polskiego muszą się wykazać cudzoziemcy ubiegający się o obywatelstwo na mocy uznania. W przypadku nadania obywatelstwa przez Prezydenta, jak również na mocy Ius Sangiunis, Ius Soli czy adopcji, wymóg ten nie musi być spełniony.
Z oczywistych względów z konieczności znajomości języka zwolnione są dzieci, objęte przyznaniem obywatelstwa wraz z rodzicami.
Nie zmienia to faktu, że wszystkie niezbędne dokumenty wypełnić należy po polsku – w razie konieczności można skorzystać z pomocy tłumacza przysięgłego.
Ustawodawca bardzo precyzyjnie określa warunki, na jakich przyznawane jest polskie obywatelstwo z różnych tytułów. Część z nich wymaga stałego przebywania w Polsce – dotyczy to nabycia obywatelstwa przez uznanie. Nadanie przez Prezydenta również dotyczy z założenia osób związanych z Polską.
Z kolei posiadanie co najmniej jednego rodzica-Polaka zwalnia z obowiązku zamieszkiwania na terenie kraju – człowiek taki jest Polakiem nawet jeśli przez całe życie nie przyjedzie do kraju.
Choć ubieganie się o obywatelstwo postrzegane jest jako proces skomplikowany, to w rzeczywistości może ono się odbyć bardzo sprawnie. Kluczowe jest zapoznanie się z możliwymi ścieżkami przyznania obywatelstwa i wybranie tej, która w twoim przypadku będzie najodpowiedniejsza.
