Fazy snu a zaburzenia snu

Mówiąc o zaburzeniach snu, najczęściej myślimy przede wszystkim o trudnościach z zasypianiem. Jednak problemy ze snem często występują już podczas odpoczynku – wystarczy tu wspomnieć choćby o częstym wybudzaniu się, zaburzeniach rytmu snu, a także występowaniu lęków nocnych czy koszmarów. Jaki związek z tymi zaburzeniami mają fazy snu i w czym może pomóc monitorowanie snu?

Jakie są fazy snu?

Wbrew powszechnemu wyobrażeniu, nasz sen nie jest ciągłym, kilkugodzinnym odpoczynkiem pozbawionym przerw. W rzeczywistości na nocny sen składa się kilka powtarzających się cykli, które przerywane są krótkimi przebudzeniami. Jeden cykl składa się natomiast z dwóch faz: NREM (non rapid eye movement – faza wolnych ruchów gałek ocznych) oraz REM (rapid eye movement – fazy szybkich ruchów gałek ocznych):

• faza NREM – trwa 80-100 min, jest to faza snu wolnofalowego, na który składają się:

         - N1: zasypianie: tętno zwalnia, rozluźniają się mięśnie i obniża się temperatura ciała,

         - N2: sen płytki: napięcie mięśni jest bardzo niskie, człowiek „wyłącza się” na bodźce zewnętrzne,

         - N3: sen głęboki: ostatni etap fazy NREM, w którym występują marzenia senne. Podczas tego stadium ma miejsce regeneracja i pozyskiwanie energii;

• faza REM – cykl zamyka faza REM, która trwa około 15 min. W ciągu tego kwadransa mózg wykazuje wysoką aktywność, pojawiają się silne sny. Podczas fazy REM mózg „przerabia” wydarzania dnia poprzedniego – przyswaja to, czego się nauczyliśmy, „obrabia” problemy i negatywne wydarzenia, dzięki czemu po obudzeniu możemy na nie spojrzeć z innej perspektywy.

Faza REM – zaburzenia snu

Faza snu REM odpowiada za oczyszczenie mózgu z emocji oraz wspomaga reakcje fizjologiczne i psychiczne. To oznacza, że zaburzenia snu pojawiające się podczas tej fazy mogą znacząco odbić się na naszym funkcjonowaniu w ciągu dnia. Można tu wskazać choćby na koszmary, spowodowane traumatycznymi wydarzeniami i towarzyszące lękom i uczuciu niepokoju, a także na paraliż przysenny – przypadłość charakteryzującą się tym, że wybudzeniu świadomości towarzyszy sztywność mięśni fazy NREM.

Zaburzenia snu fazy REM często występują również u osób zmagających się z PTSD (zespołem stresu pourazowego). Mózg „wraca” do traumatycznych wydarzeń, ale nie mogąc sobie z nimi poradzić, generuje koszmary, które doprowadzają do wybudzania ze snu.

Monitorowanie snu – co daje?

Specjalistyczne, przeprowadzone w laboratorium monitorowanie snu polisomnograficzne, pozwala przeanalizować, jak organizm zachowuje się podczas konkretnych faz (zarówno mózg, jak i gałki oczne czy tętno). Dzięki temu można sprawdzić, podczas których faz pojawiają się zaburzenia snu, a co za tym idzie – precyzyjnie określić ich przyczynę.

Jednak nawet domowe monitorowanie snu, przy użyciu opaski smartband czy notesu i długopisu może dać odpowiedź na pytania o to, kiedy nasz sen jest najefektywniejszy i czy wysypiamy się, śpiąc określoną liczbę godzin.

Noctis Noc na spokojny sen

Powracające lub trwające dłużej niż kilka dni zaburzenia snu wymagają konsultacji lekarskiej. Jednak gdy problemy z zaśnięciem lub wybudzenie się w nocy są sporadyczne i wynikają ze stresu w pracy, zmiany czasu czy pracy zmianowej, można wypróbować lek na sen Noctis Noc, który zawiera doksylaminę – substancję o działaniu uspokajającym. Pamiętajmy jednak, by leku bez wiedzy lekarza nie stosować dłużej niż 7 dni.