Jak zaczynała Spółdzielnia Mieszkaniowa "Gwarek"

W tym roku mija 60 lat od założenia Spółdzielni Mieszkaniowej \"Gwarek\" w Tarnowskich Górach. Największej w powiecie, znanej w województwie, która była wzorem dla wielu podobnych spółdzielni w kraju.

Jej prapoczątki sięgają poniedziałku, 28 kwietnia 1958 r. Wtedy to w siedzibie Prezydium Miejskiej Rady Narodowej odbyło się zebranie informacyjno-organizacyjne w sprawie założenia pierwszej w mieście spółdzielni mieszkaniowej typu lokatorskiego. Spotkanie zwołał Komitet Informacyjny Referatu Zarządu Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Tarnowskich Górach. Zaproszono na nie osoby zainteresowane uzyskaniem mieszkania w obrębie miasta. Pod koniec lat pięćdziesiątych, jak wszędzie, potrzeby mieszkaniowe w mieście były bardzo duże, zwłaszcza że osiedlani w nim byli także repatrianci z ZSRR, którym zmiany polityczne po październiku 1956 r. umożliwiły przyjazd do Polski.

Już niespełna dwa miesiące później, 16 czerwca, odbyło się zebranie założycielskie SM "Gwarek", bo taką nazwę przyjęła nowo powstała spółdzielnia. Przewodniczącym 3-osobowego zarządu został Tadeusz Broniec, zastępcą przewodniczącego ? Juliusz Tokarski, a członkiem zarządu ? Maria Stefańska. Przewodniczącym rady nadzorczej wybrano Bronisława Labusa, a jego zastępcą został Stanisław Nowak. Pierwszym głównym księgowym był Joachim Piontek, niedawno zmarły.

Już w końcu lipca spółdzielnia liczyła 51 członków, w tym 36 członków-założycieli. Różnorodne prace organizacyjne związane z utworzeniem i zatwierdzeniem działalności SM "Gwarek" trwały kilka miesięcy. Rejestracji dokonano we wrześniu 1958 r. Natomiast w październiku tego samego roku tarnogórska spółdzielnia została członkiem Związku Spółdzielni Mieszkaniowych w Warszawie.

Warto przypomnieć warunki przyjęcia do spółdzielni z 1958 r.: wpisowe 50 zł, udział członkowski ? 500 zł, jednorazowa wpłata 5 proc. wartości mieszkania przy złożeniu wniosku o rozpoczęcie jego budowy, wpłata 10 proc. wartości mieszkania w czasie budowy do otrzymania klucza, reszta należności, tzn. 85 proc. wartości mieszkania płatne ratalnie w ciągu 40 lat. Przy regularnym wpłacaniu rat państwo umarzało należność w wysokości 1/3 wartości mieszkania.

Latem 1958 r. spółdzielnia prowadziła starania o przydział parceli budowlanych przy kościele św. św. Apostołów Piotra i Pawła, pomiędzy ul. Gliwicką i Dzierżyńskiego (dziś Legionów) oraz przy ul. Górniczej, w ogrodzie zamkowym. Jeszcze w tym samym roku spółdzielnia miała otrzymać także 51 izb z tzw. nowego budownictwa. "Spółdzielnia ma zamiar wejść w kontakt z dużymi zakładami pracy, które w ramach produkcji ubocznej będą wyrabiać cegły, pustaki i dachówkę. Członkowie mogą pracować w przy budowie lub w zespołach produkcyjnych, o ich prace obniżone będą koszty obowiązujących wpłat" ? informował tygodnik "Gwarek".

Tymczasem nie wszystko szło po myśli inicjatorów założenia spółdzielni i członków, z których wielu myślało, że samo członkostwo i pierwsze wpłaty zapewnią im uzyskanie oczekiwanego mieszkania.

"Pierwsze rozczarowania i trudności zjawiły się jednak już u progu działalności spółdzielni. Dziś wśród jej kierownictwa i członków nastroje nie są zbyt optymistyczne" ? pisał nasz tygodnik pod koniec 1958 r. w artykule po znamiennym tytułem "Kłopoty Spółdzielni Mieszkaniowej "Gwarek". Najlepsze wyjście ? budujcie sami".

Pierwsze przeszkody i trudności, których na początku nie brakowało, udało się jednak przezwyciężyć. Do końca maja 1962 r. SM "Gwarek" wybudowała trzy bloki mieszkalne przy ul. Górniczej, Lelewela i Farnej (ob. Jana Nowaka), a dokonywano właśnie odbioru bloku przy ul. Zamkowej ? uzyskując łącznie 77 mieszkań. W najbliższym czasie spółdzielnia zamierzała przystąpić do budowy 2 bloków przy ul. Dzierżyńskiego (każdy po 13 mieszkań) i ul. Powstańców (31 mieszkań) oraz zespołu budynków mieszkalnych w liczbie 7 (łącznie 53 mieszkania) wraz z pawilonem handlowym.