Perła śląskiej architektury niszczała przez lata. Zabytek ma teraz szansę na rewitalizację

Szyb Krystyna w Bytomiu to jeden z najbardziej znanych zabytków poprzemysłowych województwa śląskiego i charakterystyczny element panoramy miasta. Przez lata niszczał. Teraz ma szanse na rewitalizację. 

Właścicielem zabytku jest firma Multi Polymers, która stara się o dofinansowanie ze środków unijnych na zagospodarowanie i zabezpieczenie szybu. Całkowity koszt rewitalizacji obiektu to około 23 mln zł.

95-letni, modernistyczny budynek jest wpisany do rejestru zabytków. Projekt jego modernizacji obejmuje zmianę sposobu użytkowania szybu, remont i rozbudowę, która ma nawiązywać do dawnej formy nadszybia. Wszystkie prace uzgodniono z wojewódzkim konserwatorem zabytków.

– Konstrukcja szybu zostanie poddana ocenie technicznej, oczyszczeniu oraz zabezpieczeniu antykorozyjnemu. Prace obejmą także m.in. remont dachu i wymianę okien – mówi Edward Bałdyga, prezes Multi Polymers, właściciel szybu Krystyna.

W planach jest też naprawa i przemurowanie uszkodzonej elewacji.

Rozbudowa zabytku z 1929 roku 

Szyb Krystyna ma zostać też rozbudowany. Użyte materiały nawiązywać będą swym charakterem do rozwiązań industrialnych.

W nowej części budynku zaplanowano utworzenie powierzchni biurowych i usługowych. W szybie znajdą się przestrzenie wspólne. Na dachu nowego budynku w części północnej przewidziano otwarty zielony taras.

Teren wokół szybu Krystyna przejdzie rekultywację. Na obszarze ok. 1 ha pojawi się nowa zieleń, ławki i miejsca odpoczynku. Projekt zakłada także rozwiązania proekologiczne – stworzenie systemu zarządzania wodą deszczową czy zielonych tarasów na dachach.

Całość projektu ma na celu przywrócenie Szybu Krystyna do życia jako nowoczesnego obiektu użyteczności publicznej, ale także zachowanie i ochronę dziedzictwa przemysłowego, jakim jest ten wyjątkowy zabytek. 

 – Nasza koncepcja zakłada również obecność drugiego szybu. Chcemy, aby Szyb Krystyna wraz z sąsiednim Szybem Ewa wchodziły ze sobą w dialog, dlatego przestrzeń pomiędzy obiektami będzie wolna od barier – podkreśla Przemo Łukasik założyciel pracowni Medusagroup, twórca koncepcji zagospodarowania Szybu Krystyna.

Rewitalizacja szybu Krystyna i terenów ma kosztować 22 mln 762 tys. zł. Inwestor stara się o dofinansowanie ze środków unijnych  na kwotę 15 mln 546 tys. zł.

Szyb Krystyna ma 95 lat

Szyb Krystyna nieistniejącej już Kopalni Węgla Kamiennego Szombierki jest jednym z najbardziej charakterystycznych elementów panoramy Bytomia.

Była to wówczas pierwsza na Górnym Śląsku wieża basztowa z elektrycznymi maszynami wyciągowymi, umieszczonymi na głowicy. Jej modernistyczna elewacja, wyłożona czerwonym klinkierem, wyglądem przypomina górniczy młot.

Wyciągowa wieża szybu Krystyna mająca 57 metrów wysokości powstała w 1929 roku, zastępując starą wieżę szybu Kaiser Wilhelm. W 1970 KWK Szombierki połączono z kopalnią Karol w Orzegowie, zaś w 1993 roku z KWK Centrum w Bytomiu.

Od 1996 roku rozpoczęto proces likwidacji KWK Szombierki, a infrastrukturę rozebrano do końca 2001 roku.

Po kopalni pozostał jedynie szyb Ewa, który nadal jest wykorzystywany do odwadniania i stanowi część Centralnego Zakładu Odwadniania Kopalń w Czeladzi oraz Szyb Krystyna, który 30 grudnia 2004 roku został wpisany do rejestru zabytków województwa śląskiego.

Zdjęcie: Szyb Krystyna dawnej Hohenzollerngrube, źródło: Beuthen OS. Die alte deutsche Berg- und Kulturstadt und ihre Sendung im schlesischen Südostraum. Eine Sammlg aktueller Beiträge, rok: 1941, sygnatura: oai:www.sbc.org.pl:576883, za Śląska Biblioteka Cyfrowa

Projekt rewitalizacji Szybu Krystyna dawnej KWK Szombierki, źródło: Medusa Group Spółka z Ograniczoną Odpowiedzialnością Sp. K.

Czytaj także:

Budują chodnik i ścieżkę rowerową. Uwaga na utrudnienia

Tarnowskie Góry. 73-latek ukradł sprzed urzędu trzy...

[ZT]49717[/ZT]