Rodzicielskie SOS: Jak wspierać rozwój dziecka mądrą komunikacją

Rodzice często chcą dla swoich dzieci jak najlepiej, jednak w codziennym pośpiechu i stresie zdarza się, że nieświadomie stosujemy komunikaty, które zamiast wzmacniać – ranią lub osłabiają motywację. Dwa z nich pojawiają się szczególnie często: porównywanie dziecka do innych oraz komunikaty, które nie akceptują emocji. Te praktyki mają duże znaczenie dla poczucia własnej wartości dziecka.

Porównywanie – choć wielu dorosłym wydaje się niewinną formą motywacji – działa odwrotnie, niż zamierzamy. Każde dziecko ma swój unikalny zestaw talentów, niepowtarzalny i niedający się przełożyć na wynik innej osoby. Gdy dziecko słyszy: „Zobacz, twoja siostra potrafi”, „Inni już to umieją”, uczy się patrzeć na siebie przez pryzmat braków, nie możliwości. Zamiast rozwoju pojawia się presja, a w miejscu naturalnej ciekawości – strach przed oceną.

Co więcej, dziecko zaczyna oceniać swoją wartość „na tle innych”. Zamiast pytać: „Czego chcę się nauczyć?”, pyta podświadomie: „Czy dorównuję innym?”. Porównywanie nie wzmacnia talentów – odcina dziecko od kontaktu z jego własnym potencjałem. Rodzi frustrację, poczucie bycia gorszym, a czasem bunt. Odbiera też dziecięcą radość z bycia sobą – tę, która jest paliwem rozwoju i wewnętrznej motywacji.

Drugim ważnym obszarem jest język, którego używamy, gdy dziecko przeżywa trudne emocje. Ważne, by rodzic pamiętał, że „Słowa mają znaczenie”. Komunikaty typu „Nie bój się”, „Nie przesadzaj”, „Nic się nie stało”, choć wypowiadane w dobrej wierze, zaprzeczają temu, co czuje dziecko. To sprawia, że czuje się niezrozumiane, a czasem nawet winne swoich emocji.

Dziecko nie przestaje się bać tylko dlatego, że je o to poprosimy. Zamiast tego potrzebuje nazwania emocji i sygnału: „Twoje uczucia są dla mnie ważne”. Proste zdania – „Widzę, że jesteś przestraszony”, „Wiem, że to dla ciebie trudne”, „Jestem przy tobie” – nie tylko uspokajają, ale też uczą dziecko rozpoznawania emocji i dają mu poczucie bezpieczeństwa.

To właśnie akceptacja emocji buduje w dzieciach odporność psychiczną. Gdy słyszą: „Płacz, jeśli potrzebujesz – jestem tu obok”, dostają jasny komunikat: nie muszę się wstydzić swoich uczuć. A gdy zapraszamy je do rozmowy: „Opowiedz mi, co się stało”, pokazujemy, że rozwiązania szukamy razem – nie przeciwko sobie.

Zarówno porównywanie, jak i nieuważna komunikacja nie wynikają ze złej woli rodziców. To nawyki przekazywane z pokolenia na pokolenie. Dobra wiadomość jest jednak taka, że można je zmienić – czasem jednym zdaniem, jedną świadomą reakcją. Bo słowa, które wypowiadamy do dzieci, stają się później ich własnymi słowami do siebie samych. A nic tak nie wzmacnia dziecka jak przekaz: „Jesteś ważny”, „Jesteś wystarczający”, „Masz w sobie potencjał”.

Potrzebujesz wsparcia, konsultacji, rozmowy? Zapraszamy do kontaktu: SCWEW Ziemięcice przy SOSW w Ziemięcicach, ul. Mikulczycka 120, 42-675 Ziemięcice, tel. (32) 666-44-71, 661-077-779.

Artykuł przygotowany w ramach kampanii wspierającej rozwój lokalnej społeczności w ramach budowy skoordynowanego systemu pomocy specjalistycznej opartego na Specjalistycznych Centrach Wspierających Edukację Włączającą. Projekt współfinansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego Plus w ramach programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego (FERS)-Edukacja włączająca oraz ze środków budżetu państwa.