Burmistrz Czech: Chciałbym rozstrzygnąć te wybory w pierwszej turze

Jak ocenia siebie na koniec mijającej kadencji? Co sądzi o kontrkandydatach? Jaka jest największa porażka mijającej kadencji? Jakie są trzy najważniejsze problemy mieszkańców Tarnowskich Gór?

Rozmawiamy z Arkadiuszem Czechem, burmistrzem Tarnowskich Gór od 2006 r. i kandydatem Inicjatywy Obywatelskiej w najbliższych wyborach na burmistrza.

– Kończy się kadencja. Jest pan z siebie zadowolony? Jak by pan określił poziom zadowolenia z siebie w przedziale od 1 do 10?

– To trudne pytanie, podchwytliwe. Jak człowiek oceni się wysoko, to odbiorcy tego komunikatu będą mówili: zadufany w sobie. Jak człowiek oceni się nisko, powiedzą: fajtłapa, nic nie zrobił. Swoją ocenę zostawiam wyborcom.

– Nie patrząc na wyborców, jakie jest samopoczucie burmistrza na koniec kadencji?

– Niezłe. Analizowałem nasz program wyborczy sprzed 5 lat i nie powiem, że wszystko zrealizowaliśmy, natomiast zrealizowaliśmy sporo zadań, o których nawet nie pomyśleliśmy przed 5 laty. Pominę fakt, że pracowaliśmy w bardzo trudnym okresie, w czasie pandemii i wybuchu wojny na Ukrainie.  Efekty: przerwane łańcuchy dostaw, problemy z węglem, z energią. Trzeba było mieszkańców zabezpieczyć i to nam się udało. Jestem z tej kadencji bardzo zadowolony.

– Czyli ponad 60 proc. poparcia wyborców, tak jak 5 lat temu, jest spokojnie w zasięgu...

– Kolejne pytanie z cyklu: oceń się sam w przedziale "od do". Nie będę takiej oceny dokonywał. Chciałbym oczywiście rozstrzygnąć te wybory w pierwszej turze.

– Jaka jest największa porażka mijającej kadencji?

– Porażka to duże słowo. Ale czymś, czego nie udało się rozwiązać, a co wszyscy odczuwamy, to problemy z parkowaniem w mieście. Pomimo tego że wykupiliśmy teren po Tarmilo i wybudowaliśmy tam ponad 90 miejsc do parkowania, wybudowaliśmy centrum przesiadkowe z ponad 200 takimi miejscami, podczas remontu starówki utworzyliśmy ponad 20 miejsc parkingowych, to ciągle ich brakuje. Bo aut w Tarnowskich Górach posiadamy więcej niż mieszkańców. A do tego z naszego miasta – prócz 60 000 mieszkańców – korzysta około 30 000 innych użytkowników. Gdzieś te wszystkie samochody muszą się podziać. Przecież tu kumulują się nie tylko powiatowe, ale nawet ponadpowiatowe usługi w zakresie edukacji, sądownictwa, wojskowości, są też policja, prokuratura, starostwo powiatowe, urząd miejski, urząd skarbowy. To powoduje, że miasto w godzinach pracy, czyli między 8 a 16, jest zakorkowane. W jaki sposób je odkorkować? Wraz z 6 miastami i Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolią rozpoczęliśmy badania i dziś o parkowaniu w mieście wiemy bardzo dużo, mamy twarde dane. Jasne jest więc, że trzeba wprowadzić strefę ograniczonego czasowo parkowania, wymuszającą rotację, wybudować w partnerstwie publiczno-prywatnym parking przy ul. Sobieskiego na 320 miejsc. Do tego zmieniamy sposób kursowania autobusów. Nie odchodzimy od autobusów łączących nas z głównymi miastami i pobliskimi miejscowościami. Ale przestrzenie pomiędzy tymi głównymi osiami trzeba wypełnić tak, aby tam autobusy jeździły częściej i docierały do "zakamarków". Od roku funkcjonują już trzy takie linie. Tam kursują mniejsze autobusy, zabierające 20-30 pasażerów. W marcu uruchomiliśmy kolejną: łączącą GCR z Przyjaźnią, Reptami Śląskimi, Bobrownikami Śląskimi-Piekarami Rudnymi, Osadą Jana i dworcem. Od lipca będzie linia łącząca Strzybnicę z centrum. 

– Jednej rzeczy nie rozumiem. W styczniu 2021 r. oddano parking na terenie po Tarmilo i mniej więcej po tygodniu już było wiadomo, że miejsca są tam non stop zajęte. Wtedy radna Król-Skowron wnioskowała, żeby wprowadzić tam strefę czasowego parkowania. Minęły 3 lata i nie wprowadzono. Czy to jest zbyt trudne?

– Jeden parking z ograniczonym czasem parkowania nie rozwiąże sprawy. Taki system trzeba wprowadzić na dużym obszarze. Inaczej zyskalibyśmy parę miejsc na jednym parkingu, ale trzeba by ten teren "oprzyrządować" albo postawić 2 strażników do kontrolowania non stop. Mamy doświadczenia z ul. Górniczej. O godz. 7 przyjeżdżali pracownicy, parkowali, a po półtorej godziny – taki był maksymalny czas parkowania – dwóch z nich wychodziło z pracy i zamieniało się miejscami. Miejsca nadal były więc zajęte.

– Mowa o Parkanizerze?

– Tak. Dodatkowy argument, który przeważył, że na parkingu po Tarmilo nie wprowadziliśmy strefy ograniczonego parkowania, to budowa dróg rowerowych i centrum przesiadkowego. Zabraliśmy wtedy kierowcom miejsca parkingowe. Szokowe rozwiązanie problemu, gdy z jednego miejsca wyrzucimy kierowców, a w drugim ograniczymy im czas parkowania, nie jest dobre.

– Pamiętam huraoptymistyczne podsumowanie Parkanizera. Po półtora roku od wprowadzenia liczba postojów wzrosła ponad czterokrotnie, a średni czas postoju z 8 godzin spadł do niecałej godziny.

– Liczba postojów najpierw się zwiększyła, a później się zmniejszyła, bo ludzie się nauczyli, jak z tego korzystać.

– Gdy rozmawialiśmy 5 lat temu, był pan, panie burmistrzu, bardziej zdecydowany w opinii co do tego, że nie będzie drugiej tury. Z czego wynika teraz ta niepewność? Są mocniejsi kandydaci niż 5 lat temu?

– Byłem wtedy mniej doświadczonym burmistrzem. Zakładałem, że zadawane mi wtedy pytania nie mają podtekstu. Teraz zakładam podtekst, dlatego jestem ostrożniejszy w swoich wypowiedziach.

– A jak ocenia pan kontrkandydatów? 

– Bardzo ciepło. Każdy z nich jest fantastyczną osobą, ma bardzo duże doświadczenie, miło mi stawać w szranki z takimi osobami. 

– A który z nich byłby najlepszym burmistrzem?

– To znowu trudna ocena. W wyborach musi zdecydować społeczeństwo. Nikogo nie będę namaszczał. Mogę obiecać, że kiedy będę odchodził z tego stanowiska, wskażę swojego następcę. 

– Jakie są, pana zdaniem, trzy największe problemy tarnogórzan?

– Pierwszy, największy, taki z którym 90 proc. mieszkańców się nie identyfikuje, natomiast po wielu latach pracy na tym stanowisku, wiem, że jest zdecydowanie najważniejszy dla przyszłości Tarnowskich Gór, to są zakłady chemiczne. Dzięki uprzejmości wojewody Jarosława Wieczorka i starosty Krystyny Kosmali ten problem da się rozwiązać w ciągu najbliższych kilku lat. W tym tygodniu podpisujemy akt notarialny, na podstawie którego 60 hektarów gruntu Skarbu Państwa zostanie przekazanych gminie. Oczyścimy je w ciągu najbliższych kilku lat. Finansowanie gwarantuje specustawa.

– Ostatnie prace prowadzono tam w 2011 roku. Pamiętam, jak Jarosław Wieczorek, kiedy został wojewodą, czyli 5 lat temu, powiedział, że w ciągu pół roku przedstawi plan zabezpieczenia toksycznych odpadów po zakładach chemicznych w Tarnowskich Górach, ale nigdy tego nie zrobił. Miasto broniło się wtedy przed przejęciem tych terenów, żeby koszty nie spadły na miejski budżet. Skąd teraz ten optymizm?

– Mamy narzędzie prawne, ustawa wskazuje nas jako właściciela odpadów i gwarantuje środki na ich usunięcie. "Optymizm" to jest złe słowo. Ja po prostu wierzę, że w ciągu 5 lat to zadanie będzie dokończone. 

– Drugi istotny problem dla tarnogórzan?

– Ceny wody i ścieków w Tarnowskich Górach. To, że są wysokie, wiemy. To, że wzrost cen dla mieszkańców był wstrzymany od roku 2016  do 2022, to już nie każdy chce pamiętać. Przez 6 kolejnych lat nie było podwyżek cen wody i ścieków w Tarnowskich Górach. Gdyby w tym czasie policzyć skumulowaną inflację i wziąć pod uwagę średnie dochody w kraju, osiągnęliśmy spadek cen wody.

– Były dopłaty, czyli płacili mieszkańcy, nie wprost, ale z podatków...

– Dopłaty były od 2016 r. do 2021 r. Natomiast nie wchodziły nowe taryfy. Umowa prywatyzacyjna PWiK obowiązuje do końca roku 2026. Nie będziemy tej umowy przedłużać! Już w tej chwili pracujemy nad tym, jak rozstać się z naszymi partnerami w spółce.

– Trzeci problem?

– Ruch samochodów w mieście, ale też stan dróg. Jesteśmy miastem w strukturach powiatu ziemskiego, a więc większość głównych ulic, po których się poruszamy, to drogi powiatowe. Ich stan wynika z problemów finansowych, z jakimi borykają się wszystkie powiaty w Polsce, w tym powiat tarnogórski. Dlatego powinniśmy mieć w zarządzaniu wszystkie drogi w mieście. Nie chcę powiedzieć, że te drogi mają być własnością gminy, bo wtedy przerzuciłbym na mieszkańców Tarnowskich Gór ciężar wyremontowania kilkudziesięciokilometrowej sieci dróg. Tymczasem sami potrzebujemy około 200 mln zł na wybudowanie i remonty dróg miejskich.

– Drogi rowerowe. Czy skala ingerencji przy ich budowie w infrastrukturę komunikacyjną miasta jest uzasadniona? Czy w Tarnowskich Górach kilkusetkrotnie zwiększy się liczba rowerzystów? Wybudowano drogi rowerowe, często kosztem jezdni i chodników, jakbyśmy mieli być drugim Amsterdamem.

– Dzisiaj rozmawiałem z młodym emerytem, który z rowerami przyjechał spod Kassel do Tarnowskich Gór. Powiedział, że czegoś takiego, takich dróg rowerowych się nie spodziewał. Mówił, że nie wszystkie niemieckie miasta takie mają.

Jaki był powód budowy tych dróg rowerowych? Poza rozwiązywaniem problemów z parkowaniem chcemy ograniczyć niską emisję. Budowa dróg rowerowych w Tarnowskich Górach miała i ma na celu zmniejszenie liczby aut w mieście. Przyjedź rowerem do miasta, zostaw go w centrum przesiadkowym i dalej poruszaj się komunikacją publiczną. Bądź też poruszaj się w mieście z punktu A do punktu B rowerem. Mamy być miastem 15-minutowym, czyli w ciągu 15 minut masz dotrzeć tam, gdzie możesz zaspokoić swoje podstawowe potrzeby: do lekarza, apteki, sklepu spożywczego itd. Myślę, że takim miastem mamy szansę zostać dzięki drogom rowerowym, które już wybudowaliśmy. Przy okazji wyremontowaliśmy od lat nieremontowane drogi powiatowe – to jest wartość dodana. 

Przy tworzeniu sieci dróg rowerowych przede wszystkim chodzi o ochronę powietrza, o nasze zdrowie i o bezpieczeństwo. Miałem okazję przeprowadzić wiele rozmów z rodzicami, którzy dziękują, bo ich dzieci w tej chwili mogą bezpiecznie dotrzeć rowerem do szkoły.

– A jak rozmowy z kierowcami samochodów? Z osiedla Przyjaźń, albo z Osady Jana, gdzie ograniczono wyjazd?

– GDDKiA przestawiła o 7 sekund długość wyświetlania zielonego światła na skrzyżowaniu z Obwodnicą od strony osiedla Przyjaźń i już nie tworzą się tam korki. Na Osadzie Jana jest lepiej niż było. Jest tam teraz bezpieczniejszy wyjazd, a korek nie przekracza 7 aut.

– Z dwóch pasów zrobiono jeden i teraz jest płynniejszy ruch? Skąd pan wie, że zniechęceni korkami mieszkańcy nie zaczęli objeżdżać skrzyżowania z Aleją Kwiatów przez ul. Słoneczników czy Kopernika?

– Jeżdżę tam, więc wiem: z tamtejszych wyjazdów rzadko ktoś skręca w lewo.

– Czyli pana zdaniem wyjazd z Osady Jana w tej chwili jest lepszy niż był?

– Jestem absolutnie przekonany, że jest bezpieczniejszy i płynny.

– Skąd opóźnienia w miejskich inwestycjach? Centrum przesiadkowe miało być gotowe rok temu, do tej pory formalnie nie oddano inwestycji. Budowa tunelu - 9 miesięcy opóźnienia. Przebudowa ul. Sobieskiego - pół roku opóźnienia.

– Powody? Lock down i wojna w Ukrainie w czasie prowadzenia robót lub projektowania. Zmienione w trakcie projektowania warunki techniczne wydane przez kolej i gestorów sieci liniowych. Uzgodnienia z powiatem, zarządcami dróg innych szczebli.

– Za dwa tygodnie kończy się pięcioletnia kadencja samorządu. Proszę trzema słowami określić, jaka ona była.

– Trudna, udana, z ogromem inwestycji, z rekordowym poziomem inwestycji.

– Rozumiem, że ten ogrom inwestycji to głównie budowa ścieżek rowerowych i centrum przesiadkowego. 

– Nie tylko. W ubiegłorocznym budżecie mieliśmy wydatki majątkowe na poziomie 121 milionów złotych.  Gdy zaczynałem pracę na stanowisku burmistrza, wydatki majątkowe wynosiły 6 mln zł, a budżet – sto kilkanaście milionów. 

– Kiedy? 18 lat temu, czyli w 2006 roku?

– Tak. Nawet jeśli inflację policzymy na poziomie 50 proc., to wydatki na inwestycje 6 mln wzrosłyby do 9 mln. Tymczasem mamy 121 mln zł za ubiegły rok. To są wyniki! Ja naprawdę mam z czego być dumny!

Wywiady z pozostałymi kandydatami na burmistrza Tarnowskich Gór:

Wybory burmistrza Tarnowskich Gór. Do tej pory nie mieli z kim przegrać

Tarnowskie Góry. Dosyć tego marazmu w mieście

Wybory burmistrza Tarnowskich Gór. Ceny wody na celowniku i referendum

Tarnowskie Góry. Nie jestem gorszym kandydatem, dlatego, że jestem kobietą