Pochód Gwarkowski na Krajowej liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego

Pochód Gwarkowski został wpisany na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Obowiązek jej prowadzenia wynika z ratyfikowanej przez Polskę Konwencji UNESCO. O wpisie na listę poinformował wczoraj Narodowy Instytut Dziedzictwa.

Konwencja UNESCO nakłada obowiązek inwentaryzacji niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Listę prowadzi minister kultury i dziedzictwa narodowego we współpracy z Narodowym Instytutem Dziedzictwa. Są na niej m.in. praktykowane wciąż tradycje rzemieślnicze i rękodzielnicze, muzyczne, widowiska, zwyczaje, wierzenia. Z Tarnowskich Gór były na niej do tej pory tylko "Zwyczaje związane z kultem św. Barbary oraz tradycje górników kruszcowych na ziemi tarnogórskiej". 

Obecnie lista liczy blisko 100 pozycji, a ostatnia decyzja ministra dotyczyła czterech, w tym pochodu gwarkowskiego. Starania o wpis trwały ponad rok. O rozpoczęciu procedury informowaliśmy w marcu 2023 r. 

Podczas konsultacji w sprawie złożenia wniosku o wpis na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego dyskutowano o tym, jakie pochód musi spełniać kryteria.

– Musi to być dziedzictwo żywe, przekazywane z pokolenia na pokolenie i mieć charakter wspólnotowy – powiedziała Agata Mucha, koordynator ds. niematerialnego dziedzictwa kulturowego w Pracowni Terenowej Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Katowicach.

Barwny korowód towarzyszący Gwarkom pierwszy raz przeszedł ulicami Tarnowskich Gór w 1957 r. Został wymyślony przez Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej razem z Gwarkami i gdy święto miasta zaczęły organizować inne podmioty, zmieniały się koncepcje imprezy, ale nikomu nie przyszło do głowy, by zrezygnować z pochodu. Przyciągał i dalej przyciąga publiczność nie tylko z Tarnowskich Gór i powiatu tarnogórskiego, także z odległych miejscowości.

Od 1957 r. pochód nie odbył się tylko w czasie stanu wojennego, przemian ustrojowych w 1989 r., pandemii w 2020 r. W 2021 r. ze względów sanitarnych zamiast pochodu zorganizowano obchód.

Z około dwóch tysięcy osób, które idą w pochodzie, w części historycznej jest 350-400 postaci. Nigdy do końca nie wiadomo, ile dokładnie będzie drugoplanowych postaci, ilu z tych, którzy pobrali stroje, nie pojawi się na placu apelowym 5. Pułku Chemicznego, skąd wyrusza pochód.

Jest wiele osób, które od lat tworzą historię pochodu. To m.in. Arkadiusz Gaweł, Andrzej Książek, Monika Dolnicka-Celary, Kornelia Mosch-Regulska, ale i całe rodziny Gajdów, Bystrzanowskich, Drzyzgów.

Odpowiedzialny za przygotowanie wniosku o wpis na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego był Krzysztof Stręcioch z Tarnogórskiego Centrum Kultury. 

Wpis otwiera drogę do Reprezentatywnej Listy Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości.

Czytaj też:

Tarnowskie Góry. Rozpoczęło się Teatralne Parkowanie [ZDJĘCIA]

Tarnowskie Góry. Koalicjant zbombardował burmistrza Czecha

[ZT]48666[/ZT]