Zalew Kozłowa Góra. Wprawne oko zauważy na koronie zapory murki z otworami strzelniczymi. Fot. Jarosław Myśliwski
Kiedy budowano zaporę piętrząca wody zalewu Kozłowa Góra zakładano, że zostanie wysadzona. W odpowiednim momencie, który jednak nie nadszedł.
Jezioro Świerklaniec czy też zalew Kozłowa Góra - zbiornik jest różnie nazywany. Cieszy się zainteresowaniem wędkarzy i spacerowiczów, trenują tu także kajakarze. Zalew słynie z pięknych widoków i bogactwo fauny, niewiele śladów przypomina o jego pierwotnym przeznaczeniu.
"Zaporę w Kozłowej Górze zbudowano jako część fortyfikacji wojskowej wzdłuż Brynicy po to, by zatopić wojska hitlerowskie. Historia potoczyła się jednak inaczej i wojska hitlerowskie obeszły zaporę" – napisano na stronie Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów. Zbiornik Kozłowa Gór, obok goczałkowickiego jest jednym z dwóch zarządzanych przez GPW.
Zalew obronny III Kozłowa Góra był jednym z czterech zbiorników na rzece Brynicy, które utworzono w ramach Obszaru Warownego Śląsk. Pierwszy zaprojektowano koło Niezdary, potem, idąc z biegiem rzeki, był największy w Kozłowej Górze, za jego zaporą następny, ciągnący się do drogi pomiędzy Józefką i Dobieszowicami-Wesołą, za mostem ostatni rozlewający się pomiędzy Piekarami Śląskimi, Szarlejem i Bobrownikami.
Zbiorniki powstały, gdy II Rzeczpospolita Polska szykowała się do wojny z III Rzeszą. Miała to być trudna do sforsowania przez nieprzyjaciela przeszkoda. W jej sąsiedztwie wybudowano schrony bojowe. W zaporze zalewu obronnego III Kozłowa Góra umiejscowiono komory minowe. W chwili zagrożenia planowano umieścić w nich ładunki wybuchowe i w krytycznym momencie eksplodować, a uwolnione tysiące metrów sześciennych wody miało zatopić atakującego wroga. Wprawne oko zauważy także na koronie zapory murki z otworami strzelniczymi.
Przejeżdżając przez zaporę, przed zabudowaniami Wymysłowa znajduje się niedaleko drogi schron o nietypowej konstrukcji. Najprawdopodobniej miał zostać zamaskowany deskami i imitować domostwo. Przy nim znajduje się tablica informująca o historii zbiornika. Opracowało ją Stowarzyszenie na rzecz Zabytków Fortyfikacji "Pro Fortalicium".
Zalew budowali głównie mieszkańcy okolicznych miejscowości w ramach robót publicznych. Zasadniczą część prac wykonano w latach 1935-1937.
"Długość poszczególnych zalewów wynosiła od 1200 do 4000 m, a szerokość przy zaporach od 100 do 1000 m. Wysokość spiętrzeń sięgała od 1,5 m do 3,5 m. Zbiornik "Kozłowa Góra", jako główny obiekt systemu, posiadał kilometrową tamę czołową, 2,5-kilometrową tamę boczną i pojemność ok. 15 000 000 m sześc. wody. Mógł zgromadzić zapas wody, a po otwarciu przepustu spowodować zatopienie obszaru pomiędzy Wymysłowem a Bobrownikami o łącznej powierzchni 580 ha i objętości 16 mln m sześc. wody. Przyczółki jazu zostały wyposażone w komory minowe umożliwiające założenie w nich dużych ładunków wybuchowych w celu wysadzenia jazu w powietrze i szybkiego zalania doliny Brynicy poniżej zbiornika" – podaje "Pro Fortalicium".
Wiosną 1939 r. zalewy wypełniono wodą. Umocnienia obsadzili żołnierze kompanii fortecznej z IV batalionu ciężkich karabinów maszynowych dobrze znanego w Tarnowskich Górach 11 Pułku Piechoty.
Atakujące wojska III Rzeszy ominęły jednak umocnienia Obszaru Warownego Śląsk, a ponieważ polskim żołnierzom groziło, że znajdą się w okrążeniu, na rozkaz dowództwa wycofali się w nocy z 2 na 3 września.
W czasie okupacji zlikwidowano zalewy I, II i IV, pozostał ten na pograniczu Świerklańca, Kozłowej Góry i Wymysłowa. Jesienią 1940 roku woda ze zbiornika Kozłowa Góra została spuszczona, a po oczyszczeniu dna dokonano ponownego spiętrzenia wody, przeznaczając zalew do celów retencyjnych. W 1944 roku schron wraz z innymi polskimi umocnieniami Obszaru Warownego Śląsk w okolicy włączono w skład niemieckiej linii obronnej B2.
W 1948 roku Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów rozpoczęło budowę stacji wodociągowej i uzdatniania wody w Wymysłowie. Zbiornik wielokrotnie modernizowano. "Dziś zbiornik w Kozłowej Górze posiada 900-metrową zaporę czołową i około 3 km długości zaporę boczną. Powierzchnia zalewu zbiornika przy maksymalnym spiętrzeniu wynosi ponad 6 km kw." – informuje GPW.
Ze Stacji Uzdatniania Wody Kozłowa Góra woda dostarczana jest do Piekar Śląskich, Bobrownik, Radzionkowa, Bytomia, Chorzowa i Świętochłowic.
Czytaj też:
Kunszt od dzisiaj. Nowa restauracja w Tarnowskich Górach otwiera podwoje
W centrum Tarnowskich Gór wybuchł pożar. Spłonęły ratusz i solarnia
[ZT]40599[/ZT]
0
0
0
0
0
0
