Tarnowskie Góry, kopalnia, turecki poseł i twórca bajek. Łączy ich pewna księga...

Tekst archiwalny

Zdarza się, że w niektórych domach czy instytucjach znakomici goście są proszeni o wpis odo specjalnej Księgi Gości. Była taka i w Tarnowskich Górach.

Księgę założono w kopalni Fryderyk. Zainstalowana tam maszyna parowa była celem wycieczek z całej Europy. Księga przetrwała dziesięciolecia, zaginęła w czasie II wojny światowej. Jednak nie bezpowrotnie.

Niemiecki naukowiec dr A. Kern przed stu laty zajął się analizą wpisów do kopalnianej Księgi Gości. Dzięki jego zapobiegliwości wiemy, kto i kiedy wpisał się do tej niezwykłej księgi.

Nie tylko spisał wpisy w oryginalnych językach, ale także w wielu miejscach opatrzył dodatkowymi uwagami wyjaśniającymi, kim był właściciel danego podpisu. Dziś, wobec faktu zaginięcia księgi, trudno nie docenić dzieła dr. A. Kerna.

Królowie, imperator, turecki poseł

Księga Gości została założona w 1788 r. z okazji wizyty pruskiego króla Fryderyka Wilhelma II. Przyjechał zobaczyć cud ówczesnej techniki – maszynę ogniową. W kolejnych latach do księgi wpisali się jeszcze pruscy królowie: Fryderyk Wilhelm III i Fryderyk Wilhelm IV, imperator Wszechrusi i król Polski Aleksander I Romanow, kilku książąt cesarstwa: Fryderyk Erdmann von Anhalt z Köthen, Fryderyk von Holstein z Beck, landgraf Adolf von Hessen, wielki książę Karol August von Sachsen-Weimar i wielu innych suwerenów.

Jednym z najbardziej egzotycznych gości, jaki się wpisał, był turecki poseł Aziz-Aly, Generalny Kontroler Całej Azji. Niestety, niewiele wiemy o tej niezwykłej wizycie.

Kopalnię Fryderyk odwiedzali też często właściciele okolicznych dóbr: hrabia de La Valette z Karłuszowca, hrabia Colonna z Toszka, hrabia Wilczek z Zabrza, książę Fryderyk Ludwik zu Hohenlohe-Ingelfingen und Öhringen ze Sławięcic i inni.

W Złotej Księdze można było znaleźć wiele podpisów Henckel von Donnersmarcków wszystkich linii.

Przekręcił nazwisko Krasickiego

W księdze swe wpisy pozostawiło także wielu literatów. Najbardziej znanym był Johann Wolfgang Goethe, który towarzyszył w podróży do Wieliczki wielkiemu księciu sasko-weimarskiemu.

Twórca polskiego hymnu narodowego Józef Wybicki zostawił wpis w języku francuskim. Książę arcybiskup gnieźnieński Ignacy Krasicki, znany wszystkim bardziej jako książę biskup warmiński, twórca niezliczonych bajek, wpisał się wraz ze swym kanonikiem Franciszkiem Skarbek-Malczewskim, przyszłym pierwszym arcybiskupem metropolitą warszawskim i prymasem Królestwa Polskiego.

Wpis Krasickiego dr Kern odczytał jako „Krasubi”. Fakt ten sprawił, że wizyta tego znakomitego twórcy polskiej literatury w mieście gwarków pozostawała przez dziesięciolecia nieznana.

Lista nazwisk wielkich i mniej wielkich jest bardzo długa. Zasługą dr. Kerna jest to, że nie uległa zapomnieniu. W pożodze wojennej księga zaginęła. Czy kiedyś się odnajdzie?

[ZT]39964[/ZT]