Góra Zborów na letnie wędrówki

Słynie z malowniczych ostańców, a z jej wierzchołka roztacza się jeden z najpiękniejszych widoków na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej. Warto się tu wybrać na letnią wędrówkę, docenić uroki Góry Zborów, ale też starania przyrodników, aby zachować jej krajobraz.

Góra Zborów znajduje się niedaleko Kroczyc. Widać ją z daleka, na horyzoncie góruje wzgórze z kilkunastoma ostańcami. Skały mają bardzo ciekawe formy i na zasadzie skojarzeń nadano im nazwy. Znajdziemy tu m.in.: Młynarza, Kruka, Wielbłąda czy Zakonnicę. Ze skalistego wierzchołka o wysokości 467 metrów n.p.m. roztacza się piękny widok. Widać stąd m.in. zamki w Bobolicach i Mirowie, a podobno przy sprzyjającej pogodzie ruiny na Podzamczu koło Ogrodzieńca.

Na Górze Zborów i pobliskich wzniesieniach jest mnóstwo jaskiń i schronisk skalnych. Do zwiedzania turystycznego przygotowana jest Jaskinia Głęboka. Jej długość wynosi 190 metrów. Można tu obejrzeć charakterystyczne formy budowy jaskiń: sale, korytarze, szczeliny, a także szatę naciekową: stalaktyty, stalagmity, makarony, kolumny i polewy naciekowe. 

Piękny krajobraz i stosunkowo łatwe podejście na wierzchołek spowodowały, że Góra  Zborów cieszy się dużym zainteresowaniem turystów i miłośników sportów wspinaczkowych. Aby ochronić jej walory przyrodnicze, objęto ją ochroną i ustanowiono rezerwat Góra Zborów.

Na Górze Zborów występują charakterystyczne dla Jury Krakowsko-Częstochowskiej murawy kserotermiczne z roślinnością ciepłolubną, porastające szczytowe partie wapiennych ostańców. Powstały na skutek istniejącej przez wieki współzależności między przyrodą a człowiekiem. Te cenne ekosystemy o charakterze stepowym i zarośla jałowca pospolitego mają szansę przetrwać, o ile zachowane zostaną odpowiednie proporcje w korzystaniu z zasobów przyrody. Jest tu jedyne w województwie śląskim stanowisko goździka sinego, który tworzy niewielkie skupiska w szczelinach trudno dostępnych ostańców skalnych. Ta roślina ma status gatunku krytycznie zagrożonego w naszym województwie. Ale na murawach występuje wiele innych różnokolorowo kwitnących bylin: pajęcznica gałęzista, goździk kartuzek, goździcznik wycięty itd. Są one dogodnym środowiskiem dla wielu rzadkich i chronionych owadów takich jak: powszelatek alweus, różne modraszki, ogończyk tarninowiec, paź królowej, biegacze – szykowny i zielonozłoty. Na Górze Zborów występuje także objęty ścisłą ochroną i narażony na wyginięcie wąż – gniewosz plamisty.

Paradoksalnie wycofanie się ludzi z gospodarczego wykorzystywania zboczy spowodowało zagrożenie dla muraw. Kiedyś wypasano tu kozy i owce, ale ponieważ stało się to nieopłacane, zwierzęta te zniknęły z krajobrazu Góry Zborów. W efekcie cenne murawy kserotermiczne zaczęły zarastać drzewa, krzewy i roślinność inwazyjna. 

 Stąd konieczna ingerencja człowieka w zachowanie cennego ekosystemu. Tego właśnie dotyczy wniosek Fundacji Przyroda i Człowiek. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach przekazał jej na ochronę muraw kserotermicznych na południowym zboczu Góry Zborów i sąsiedniej Górze Kołoczek dotację w wysokości ponad 66 tys. zł.

Jednym ze sposobów zachowania muraw jest prowadzenie kontrolowanego wypasu zwierząt gospodarskich. Na ogrodzonej powierzchni 3 hektarów odbywa się tu całodobowy wypas owiec. Usuwane są też odrosty leszczyny, buka, grabu, lipy oraz inne rośliny (trzcinnik piaskowy, przymiotno białe, nawłoć kanadyjska, nawłoć późna, malina właściwa, orlica pospolita) degradujące murawy kserotermiczne. Fundacja prowadzi także pielęgnację zarośli jałowca pospolitego na wrzosowiskach lub murawach nawapiennych.

Za treści zawarte w publikacji dofinansowanej ze środków WFOŚiGW w Katowicach odpowiedzialność ponosi redakcja.

[ZT]52527[/ZT]