Tajemnice Udetfeld. Lotnisko w Pyrzowicach i niemiecki as lotnictwa, któremu Hiter zabronił latać

Dziwne, drewniane szybowce, potem ziejące ogniem spod ogona myśliwskie rakietowe Messerschmitty 163 Komet, loty treningowe, doświadczalne, starty do misji bojowych... Ile jeszcze tajemnic kryje Udetfeld — dziś lotnisko w Pyrzowicach? Okazuje się, że całkiem sporo, choć po dawnej niemieckiej Erganzugstaffel JG 400 nie ma już śladu.

Miłośnicy historii lotnictwa, zwłaszcza lotnictwa wojskowego, mają pewną wspólną, acz dziwną cechę. Interesują się zagadnieniem, nie stawiając żadnych granic. Ważne są dla nich samolot, misja, lotnik. Kolor munduru ma znaczenie, ale drugorzędne. Nic dziwnego, bo powietrze było i jest żywiołem ponadnarodowym, tak samo groźnym dla wszystkich. Dziś, po latach od ostatniego globalnego konfliktu zbrojnego, miłośnicy spoglądają na historię lotnictwa z pewnym dystansem, bardziej obiektywnie. O fakcie, że ten czy ów nosił taki czy inny mundur, pamiętają, ale na pierwszym miejscu zawsze jest lotnik, dopiero potem jego narodowość czy kolor uniformu.

To fascynująca historia

Przez lata od zakończenia wojny trudno było znaleźć wiadomości dotyczące historii dzisiejszego lotniska w Pyrzowicach. Rąbek tajemnicy został odsłonięty dopiero po upadku komuny. Dawne niemieckie lotnisko stanowiło miejsce, gdzie dokonywał się rzeczywisty postęp w dziedzinie lotniczej techniki, gdzie człowiek przesiadał się z maszyn, które w latach 40. ubiegłego wieku przypominały czasami powiązane drutem szafki, do tych napędzanych energią rakietowego silnika.

Kolejna fascynująca historia związana z lotniskiem Udetfeld wiąże się z nazwiskiem Hansa-Ulricha Rudela, niemieckiego asa nad asy, najskuteczniejszego pilota bombowców i samolotów szturmowych w historii światowego lotnictwa. Wykonał 2530 nalotów na wroga, zniszczył 500 czołgów. Pierre Clostermann, najlepszy francuski pilot myśliwski II wojny, pisał, że umiejętności i odwaga Rudla nie mają sobie równych.

Styczeń, 1945 rok. Nazwisko i dokonania pilota Hansa-Ulricha Rudela są znane wszystkim lotnikom na wszystkich teatrach wojny. Rudel, oprócz potwierdzonych 500 czołgów nieprzyjaciela, ma na koncie 150 stanowisk obronnych wroga i zatopienie czterech okrętów, w tym radzieckiego pancernika Marat, który we wrześniu 1941 roku trafił dwoma bombami przeciwpancernymi, gdy okręt stał w porcie w Leningradzie.

Niemieckiego pilota Adolf Hitler odznaczył osobiście specjalnie utworzonym odznaczeniem — Krzyżem Rycerskim Krzyża Żelaznego ze Złotymi Liśćmi Dębowymi, Mieczami i Brylantami i... zabronił mu latania. Hitler bał się, że legendarny już wtedy Rudel wpadnie w końcu w ręce Armii Czerwonej, przeciwko której walczył. Rosjanie wysłali za nim nawet list gończy, a Stalin wyznaczył za jego ujęcie nagrodę w wysokości stu tysięcy rubli. As nad asy nie dostosowuje się jednak do rozkazów wodza i lata dalej. W styczniu 1945 roku jednostka, którą dowodzi, ląduje na lotnisku Udetfeld.

Pierwszy lot bojowy

Stąd jednostka rusza do boju z nacierającymi oddziałami Armii Czerwonej. Rudel lata na oddalony (wówczas) o około 40 kilometrów front pod Częstochowę. Co ciekawe, loty z Udetfeld obarczone są sporym ryzykiem ostrzału przez własne wojska i ewentualnego ich ostrzelania. Na froncie panuje skomplikowana sytuacja. Nacierające oddziały radzieckie są wymieszane z wycofującymi się oddziałami Wehrmachtu. Sytuacja zmienia się jak w kalejdoskopie. Tam, gdzie przed chwilą byli Niemcy, teraz są wojska radzieckie i odwrotnie. Rudel, dowódca jednostki, wydaje na lotnisku Udetfeld specjalny rozkaz, nakazujący podległym mu lotnikom wykonanie przed atakiem lotu koszącego, by przekonali się, czy rzeczywiście mają do czynienia z wrogiem.

W dzienniku bojowym Hans-Ulrich Rudel notuje szczegóły pierwszego lotu bojowego z Udetfeld. Akcji towarzyszą wątpliwości, czy w Częstochowie faktycznie są już czołgi radzieckie. Pilot upewnia się wreszcie, wydaje rozkaz do ataku. Rudel wspomina, że wysokie zabudowania Częstochowy utrudniały działanie. Mimo to w centrum miasta trafia trzy z ośmiu zniszczonych przez jego jednostkę czołgów T-34, po czym samoloty wracają na Udetfeld.

Nie wiadomo, jak długo pułk dowodzony przez Hansa-Ulricha Rudela stacjonował na Udetfeld. We wspomnieniach "Pilot sztukasa. Mój dziennik bojowy", zwłaszcza w ostatniej części opisującej zimę i wiosnę 1945 roku, trudno wyznaczyć konkretne daty. Wiadomo jednak, że podczas pobytu jednostki na lotnisku w pobliżu Tarnowskich Gór Rudel otrzymał nagły rozkaz stawienia się przed obliczem Hermana Goeringa, dowódcy Luftwaffe, w jego willi Carinhall w Berlinie. Pilot poleciał do Berlina właśnie z Udetfeld. Po co? Tylko po to, by ponownie usłyszeć rozkaz, który zakazywał mu brania udziału w misjach bojowych. I tym razem Rudel nie posłuchał.

Hans-Ulrich Rudel przeżył wojnę, zyskując sławę niekwestionowanego asa. Jednostka przezeń dowodzona stacjonowała na Udetfeld bardzo krótko. Warto jednak pamiętać o tym epizodzie. Choćby dlatego, że obok Adolfa Gallanda i Egona Mayera to jeden z najwybitniejszych pilotów niemieckich II wojny i jeden z najznakomitszych pilotów w historii lotnictwa w ogóle.

[artykuł archiwalny Gwarka]

[ZT]33572[/ZT]