Tarnowskie Góry. Bill, Babcia, Śruba, Ciapek, Kufoń, Tiger, Kalfas. Wiecie o kim mowa?

Bill, Babcia, Śruba, Ciapek, Kufoń, Tiger, Kalfas — o kim mowa? Wielu spośród uczestników prelekcji dr. Michała Sporonia "Szkoła trzech wieków. Wspomnienia — historia — przyszłość", która odbyła się 7 lat temu w tarnogórskim Muzeum, nie miało problemów z odpowiedzią na to pytanie. Jeden przez drugiego wymieniali nazwiska profesorów Państwowego Gimnazjum i Liceum Męskiego im. księcia Jana II Opolskiego oraz Liceum Ogólnokształcącego im. Stanisława Staszica, kryjących się za tym przydomkami.

Korzenie dzisiejszego II LO im. Staszica sięgają 28 kwietnia 1870 roku. Wówczas to otwarto w dawnych pomieszczeniach szkoły górniczej przy ul. Gliwickiej 25 szkołę średnią, w tamtych czasach nazywaną realną. Jej pierwszym dyrektorem został znany i ceniony przyrodnik dr Paul Wossidlo.

W 1874 roku wybudowano dla szkoły realnej gmach przy placu u wylotu ul. Krakowskiej, który istnieje do dziś. Oficjalne oddanie do użytku tego okazałego obiektu nastąpiło 22 marca 1874 roku, w dzień urodzin cesarza Wilhelma I. W 1877 roku odbył się pierwszy w dziejach tej szkoły egzamin maturalny, do którego przystąpiło zaledwie 3 uczniów.

Gimnazjum męskie

Nowy okres w dziejach tej tarnogórskiej szkoły rozpoczął się w 1922 r., gdy Tarnowskie Góry wraz ze wschodnią częścią Górnego Śląska zostały przyłączone do Polski. W gmachu dawnego Królewskiego Gimnazjum Realnego rozpoczęła działalność polska szkoła średnia, znana pod nazwą Polskie Gimnazjum Męskie, a następnie Państwowe Gimnazjum Męskie. W 1929 roku, na wniosek nauczyciela historii Józefa Piernikarczyka, tarnogórskiemu gimnazjum męskiemu nadano imię księcia Jana II Opolskiego, co oficjalnie weszło w życie od roku szkolnego 1930/1931. Nazwa szkoła była później jeszcze modyfikowana.  

Jan II patronował gimnazjum do 1960 roku, kiedy to został zastąpiony przez Stanisława Staszica, wybitnego przedstawiciela polskiego Oświecenia. Pierwotny patron, jako książę, był niewygodny dla ówczesnych władz partyjnych z przyczyn ideologicznych, a że ich wiedza historyczna nie była raczej zbyt duża, umknęło im, że Staszic, zaproponowany przez ówczesnego dyrektora szkoły Stanisława Książka, był księdzem katolickim, choć faktem jest, że nie zawsze noszącym sutannę. Powstało wtedy powiedzenie "Zamienił Książek księcia na księdza".

Od września 1963 roku liceum, które do tej pory pozostawało szkołą męską, zaczęło przyjmować także dziewczęta.

Zasłużeni pedagodzy

Dr Michał Sporoń, autor opracowania o dziejach "Staszica", ubogacił swoją prelekcję archiwalnymi zdjęciami i historycznymi eksponatami ze szkolnych pracowni. Przyniósł także księgi szkolne, zawierające ciekawe informacje o postępach w nauce co niektórych absolwentów, zwłaszcza tych bardziej znanych i wybitnych. Jak zgodnie wskazywano, ma ich "Staszic" bardzo wielu, a niektórzy z nich byli uczestnikami prelekcji, dzieląc się z zebranymi barwnymi anegdotami o dawnych pedagogach i uczniowskich przypadkach.

Szczególnie ciekawe, czasem zabawne, a czasem wzruszające były wspomnienia ks. dr. Herberta Jeziorskiego, cenionego znawcy dziejów tarnogórskiego szkolnictwa, absolwenta z 1953 roku oraz byłego ucznia i nauczyciela "Staszica" — Dietmara Michała Warzechy. Dzięki nim i innym osobom, które dzieliły się swoimi wspomnieniami, odżyły postaci dawnych zasłużonych pedagogów: Stanisława Cieklińskiego, Jadwigi Ważewskiej, Tadeusza Grondalczyka, Stanisława Witosa, Władysława Piaseckiego, Władysława Zielińskiego, Karola Brońca, a także  ks. dr. Aleksego Siary, Józefa Piernikarczyka, dr. Edwarda Merklingera, Stanisława Huzy, Stanisława Torbusa, ks. Józefa Cogla i wielu innych.

Tekst archiwalny Krzysztofa Garczarczyka, opublikowany w Gwarku z 5 maja 2015 r.

[ZT]34746[/ZT]