Tarnowskie Góry. Niegdyś mieszkańcy mieli wodę za darmo

Niejedno miasto wymarło, gdy zabrakło wody. Bez niej nie istniałoby życie na ziemi. Pod koniec XVIII w. także tarnogórzanom w studniach zaczęło brakować tego dobra.

Artykuł archiwalny Arkadiusza Kuzio-Podruckiego, opublikowany w Gwarku z 11 maja 2010 r.

U zarania dziejów Tarnowskich Gór mieszkańcy wodę czerpali z nieczynnych szybów, przerobionych na studnie.

Pierwsza, zwana starą, znajdowała się na placu przed kościołem parafialnym (obecnie pw. św.św. Apostołów Piotra i Pawła). Druga – nieopodal, przy dzisiejszej ulicy Gliwickiej 13. Nazywana była nową i powstała znacznie później. Obydwie położone były na terenie pierwotnego rynku.

Publiczne studnie utrzymywane były najczęściej w czystości przez mieszkańców okolicznych domów lub dzierżawców. Co ostatni pobierali za to niewielką opłatę od użytkowników, wnosząc w zamian stałą kwotę do kasy miejskiej.

Często za wodę płacili tylko właściciele browarów i słodowni, a pozostali mieszkańcy mieli ją za darmo.

Najczęściej studnie miały kształt kwadratowy i obudowane były drewnianymi balami. Wodę czerpano żurawiem, wałem kręconym korbą lub, gdy studnia była bardzo głęboka, wydobywano ją przy pomocy kubła ze sznurem. Przy studni znajdowało się koryto, w którym pojono zwierzęta.

W wiekach XVII i XVIII z higieną nierzadko bywało bardzo źle. Skutkiem były epidemie i zarazy, które nawiedzały ówczesne miasta i miasteczka średnio co kilka, kilkanaście lat. Dlatego co bogatsi mieszczanie budowali na podwórkach swych posesji prywatne studnie.

Brakuje wody. Winna kopalnia!

Ponowny rozwój górnictwa pod koniec XVIII w. skutkował budową coraz głębszych korytarzy i sztolni. Woda zaczęła uciekać do tych, coraz niżej położonych wyrobisk. Wówczas w mieszczańskich studniach zaczęło brakować wody.

Krótkie śledztwo szybko wskazało winnego: państwową kopalnię Fryderyk. Władze miasta zaczęły słać do Górnośląskiego Urzędu Górnictwa i Hutnictwa, a także do władz wojskowych, skargi i petycje. Skutkiem była decyzja o budowie rurociągu, którym miała być doprowadzona woda do miasta.

Początek rurociągu znajdował się w szybie odwadniającym, na zachód od kościoła św. Anny, potem wzdłuż ul. Gliwickiej do rynku. Jedno odgałęzienie prowadziło do ul. Górniczej. Na końcach rurociągu znajdowały się drewniane zbiorniki na wodę.

Całość została uruchomiona 19 października 1797 r. Tarnogórzanie korzystali z tego urządzenia około 11 lat. Później trzeba było zbudować nowy rurociąg.

[ZT]39643[/ZT]