Przybądź zysku! Znalezienie w Tarnowskich Górach tej rudy tradycja wiąże z przypadkiem, ale było zapewne wynikiem świadomego działania

Galena, błyszcz ołowiu o gęstości 720 –760 kg/m sześc. zawiera ok. 86 proc. ołowiu i domieszki innych metali w tym 0,01-0,3 proc. srebra. Znalezienie w Tarnowskich Górach tej rudy o niebieskawym zabarwieniu tradycja wiąże z przypadkiem, ale było zapewne wynikiem świadomego działania.

Na pewno celowo szukano jej w okolicach wsi Schiglen -Żyglin i Miasteczka Śląskiego, wpierw małej osady górniczej Żyglińskie Góry. Margrabia Jerzy Fryderyk Hohenzollern, władca ówczesnego bytomskiego państwa, zmieniając nazwę osady, nadał jej w 1561 r. prawa miejskie, pieczęć i herb.

Publikacje o górnictwie galeny w Tarnowskich Górach są liczne. Większość opisanych w nich technik wydobywczych  stosowano w Żyglinie i Żylińskich Górach, później Georgenberku, Georgenbergu, Miasteczku, teraz Miasteczku Śl. 

Jego górnicza historia w wiekach XVI i XVII jest powiązana z górnictwem tarnogórskim Ordunkiem Gornym wydanym w 1528 r. Władza górniczego hetmana i urzędu utworzonego wtedy w Tarnowskich Górach rozciągała się też na Żyglin i Żyglińskie Góry oraz inne miejsca, w jakich eksploatowano złoża galeny i przetwarzano ją w procesach hutniczych na ziemi bytomskiej.

Pierwszym propagatorem wiedzy o wykorzystaniu jej bogactw naturalnych na dużą skalę był Ephraim Ludwik Gottfryd Abt, radca hutniczy i górmistrz. Po napisany przez niego w 1784 r. "Memoriał w sprawie kopalnictwa rud ołowiu i srebra na Górnym Śląsku" sięgano często, zwłaszcza po jego wydanie z 1957 r. wydrukowane w języku polskim z obowiązującymi wtedy nazwami miast i wsi. Dzięki Abtowi wiemy, że od 1528 do 1631 r. w 31 miejscowościach państwa bytomskiego wybito 20 021 szybów. W Tarnowskich Górach 7518, w Żyglinie 261, a w Miasteczku 695. Nie wiadomo nic o sztolniach wodnych w tamtejszych kopalniach, a tylko o kunsztach odwadniających.

Wątpliwe, by środkami finansowymi potrzebnymi do rozwoju kopalnictwa dysponowali mieszkańcy wsi Schiglen, więc inwestorami byli prawdopodobnie, tak jak w Tarnowskich Górach, przedsiębiorcy z Olkusza i Krakowa. Kierowała ich na Śląsk chęć pomnożenia kapitału. Nie każdemu się to udało. W państwie bytomskim obowiązywały wszystkich gwarków takie same daniny dla panującego. Sprzedawać mogli galenę, ale wytopione z niej metale były cenniejsze. W Georgenberku zainstalowano wagę do ważenia ołowiu w 1565 r., co potwierdza istnienie w nim hutnictwa.