Włości Donnersmarcków w parku w Świerklańcu. Szklarnia z ananasami, bażanciarnia i pijalnia piwa

Stary zamek i nowy pałac. Bażanciarnia, szklarnia z ananasami, pijalnia piwa. Do tego przystanie rybacka i kajakowa. Zespół rezydencjonalny Henckel von Donnersmarcków w Świerklańcu przed wojną robił wrażenie. Spora jego część niestety już nie istnieje.

W kolejnej odsłonie naszego cyklu, przygotowywanego razem z kolekcjonerem Zbigniewem Banasiem, w roli głównej dobra Donnersmarcków w świerklanieckim parku.

Informacje i zdjęcia pozyskaliśmy z kart ewidencyjnych opracowanych już po II wojnie światowej przez ośrodek dokumentacji zabytków w Warszawie.

Materiały pochodzą ze zbiorów wojewódzkiego konserwatora zabytków w Katowicach i tak jak w przypadku pałacu w Reptach Śląskich, udało się je zdobyć dzięki pomocy Andrzeja Rąkowskiego, autora książki "Zaginiony Górny Śląsk. Pałace, których już nie zobaczysz".

Reszta wymaga remontu

"W dobrym stanie jest tylko Dom Kawalerów, willa stróża przy bramie, budynek gospody, budynek mieszkalny przy ul. Parkowej 40. Reszta wymaga remontu. W parku drzewa chorują, zatruwane ściekami" – czytamy w materiałach ośrodka.

Ta reszta to m.in. stary zamek i pałac – Mały Wersal. W jednym ze zrujnowanych pomieszczeń zachował się np. XIX-wieczny kominek. W pałacu, przed wojną, wrażenia robił reprezentacyjny hall z marmurową klatką schodową, urządzono rozarium, palmiarnię, teatr ogrodowy z muszlą koncertową, która zachowała się do dziś.

Było też zniszczone mauzoleum przeznaczone dla pierwszej żony ks. Guidona Henckel von Donnersmarcka. Na północnym brzegu stawu znajdowała się kiedyś przystań rybacka, gazownia i wieża ciśnień, na zachodnim – mała przystań kajakowa. Niedaleko gospody była pijalnia piwa, w szklarniach w części gospodarczej uprawiano m.in. ananasy, a w parku urządzono bażanciarnię.

Ok. 1912 r., a może i wcześniej, w dobrach Donnersmarcków działo już elektryczne oświetlenie. Były też centralne ogrzewanie oraz system rur wodociągowych i kanalizacyjnych.

"Wojna nie zniszczyła budynków. Dopiero w 1945 r. podpalono zamek i pałac. Zespół podzielono między kilku właścicieli" – czytamy dalej w materiałach ośrodka dokumentacji zabytków.

[FOTORELACJA]26924[/FOTORELACJA]

[ZT]36250[/ZT]