Władze i niektórzy członkowie bractwa przed altaną, ok. 1928 r., Archiwum Państwowe w Katowicach
Jednym z najbardziej popularnych miejsc wypoczynku oraz życia towarzyskiego tarnogórzan przez ponad 100 lat był kompleks Bractwa Strzeleckiego w Tarnowskich Górach. Niestety, został po nim jedynie budynek strzelnicy.
Fragmenty artykułu archiwalnego Krzysztofa Gwoździa, opublikowanego w Gwarku z 17 marca 2009 r.
Kompleks strzelecki na tarnogórskim przedmieściu, nazywanym Blaszyną zaczął powstawać na przełomie XVIII i XIX w. W pierwszych latach działalności bracia organizowali zawody i spotkania towarzyskie, najpierw na tzw. Płuczkach (teren fabryki Tagor), a następnie na terenie należącym do Halauera (potem ogród jordanowski).
Zdjęcia archiwalne
[FOTORELACJA]27433[/FOTORELACJA]
Jednakże dopiero na północnym przedmieściu miasta tarnogórska konfraternia wybudowała szereg zabudowań, służących spotkaniom towarzyskim i rekreacji tarnogórzan oraz mieszkańców okolicznych miejscowości.
29 września 1814 r. urzędowo nazwano ulicę prowadzącą z Rynku do powstającego kompleksu właśnie jako Strzelecką (Schützenstrasse). Świadczy to o roli, jaką odrywała ówczesna siedziba organizacji i przylegająca doń strzelnica, powstałe w latach 1804-1809.
W okresie wojny z Napoleonem (1813-1814) władze Tarnowskich Gór wydzierżawiły od bractwa zabudowania, w których urządzono lazaret dla żołnierzy sojuszniczej armii rosyjskiej. Pod koniec jego działalności w siedzibie organizacji wybuchł pożar.
Po remontach w jednym z pomieszczeń urządzono na nowo salę bilardową. W 1826 r. oddano do użytku kręgielnię, rozbudowaną w 1841 r. Obiekt mieścił się na tyłach siedziby brackiej i nawiązywał architektonicznie do klasycyzmu.
Przy wschodniej elewacji budynku nieco później urządzono bufet, a przy końcu toru kręgielni – lodownie służące do przechowywania napojów i żywności.
W połowie XIX w. rozpoczęto intensywne zadrzewianie ogrodu brackiego, który przekształcił się w park
Najwięcej inwestycji zrealizowano po 1859 r., kiedy to bractwo otrzymało prawa korporacyjne, pozwalające na swobodne dysponowanie własnym majątkiem.
W 1878 r. oddano do użytku drewnianą altanę z kolumnadą. Cztery lata później zmodernizowano i zabezpieczono strzelnicę. Chodziło o względy bezpieczeństwa, zdarzało się bowiem, że podczas zawodów kule docierały na drogę prowadzącą do Czarnej Huty. Było to powodem skarg.
W 1893 r. tarnogórski mistrz budowniczy Emanuel Dziuba wykonał w centralnym punkcie kompleksu podium dla orkiestry. W jego narożach umieszczono drewniane ażurowe tabliczki z nazwiskami wybitnych europejskich kompozytorów.
Największym projektem towarzystwa w omawianym okresie było oddanie do użytku w 1904 r. nowoczesnej strzelnicy z murowaną hala strzelecką. Koszt inwestycji wyniósł ok. 20 tys. marek, a budowę wsparł kwotą 5 tys. marek protektor bractwa Guido hrabia Henckel książę von Donnersmarck.
Pierwotnie do budynku wchodziło się przez przedsionek od strony obecnej ul. Kościuszki. Pod jego zadaszeniem znajdował się znak bracki, taki sam, jaki w 1839 r. ufundował kupiec Joseph J. Sobtzick nad wejściem do siedziby towarzystwa.
W 1916 r., w związku z wytyczeniem nowej ulicy Moltkego (dziś ul. Kościuszki) wejście, nad które przeniesiono tzw. herb strzelecki, wykonano we wschodniej elewacji budynku. Ponadto nowa ulica rozdzielała cały kompleks na Park Strzelecki i strzelnicę. O randze obiektu świadczy to, że zorganizowano w nim 55. zawody Górnośląskiego Związku Strzeleckiego (9-16 lipca1905 r.).
Ostatnich wielkich inwestycji w okresie pruskim dokonało bractwo w 1905 r. wybudowano wówczas, u zbiegów wylotu ulic Sienkiewicza (wtedy Hugostrasse) i Strzeleckiej, drewnianą bramę wejściową. W tym samym roku, mniej więcej w miejscu dzisiejszych pawilonów handlowo-usługowych, oddano do użytku podłużną altanę z kolumnadą.
Kompleks ulegał zmianom w okresie międzywojennym. W 1924 r. został zelektryfikowany. Kilkakrotnie modernizowano także strzelnicę.
Tuż przed wybuchem II wojny światowej Kurkowe Bractwo Strzeleckie sprzedało miastu dwie parcele, aby można było rozszerzyć ul. Powstańców Śląskich. Cały park otoczono nowym parkanem z bramą wejściową od strony ul. Strzeleckiej.
Przez cały okres istnienia kompleksu kwitło w nim życie towarzyskie i kulturalne. Do 1939 r. w parku organizowano festyny i koncerty muzyczne. Dużą popularnością cieszyła się restauracja w siedzibie organizacji, która wymieniona została wśród najważniejszych tarnogórskich lokali w Turystyczno-Krajoznawczym Przewodniku po Województwie Śląskim, autorstwa Stanisława Berezowskiego.
Kres działalności tarnogórskiego Bractwa Strzeleckiego przyniósł wybuch II wojny światowej. Po wojnie prawie wszystkie zabudowania kompleksu uległy dewastacji, a potem rozbiórce.
Na miejscu dawnej siedziby towarzystwa wybudowano gmach, w którym dziś jest siedziba starostwa powiatowego.
Świadkiem wielu organizowanych tutaj imprez pozostał budynek strzelnicy przy ul. Kościuszki, który został wpisany do rejestru zabytków.
[ZT]40193[/ZT]
0
0
0
0
0
0
Brak komentarza, Twój może być pierwszy.
Dodaj komentarz