Tarnowskie Góry. Wizyta z tatą u Sedlaczka. Bezy i soki od Sedlaczkowej

Krystiana Golor urodziła się w 1931 roku. Ojciec zabierał ją do winiarni „Sedlaczek” na bezy. Przez pewien czas mieszkała też u ciotki, tuż obok synagogi. Bardzo dobrze pamięta Tarnowskie Góry z lat 30. Jej zdaniem, były piękniejsze niż teraz. Swoimi wspomnieniami postanowiła podzielić się z naszymi Czytelnikami.

Artykuł archiwalny, opublikowany w Gwarku w czerwcu 2008 r.

Pani Krystiana pieczołowicie zbiera stare dokumenty, pamiątki, pocztówki. Wśród nich jest m.in. karta na jedzenie z czasów, gdy jej ojciec Wilhelm Fabian był w wojsku we Francji, jego legitymacja Związku Zawodowego Maszynistów Kolejowych w Polsce z 1923 roku, czy karta chlebowa z 1942 r.

Jest też stara książeczka pracy siostry jej ojca, Pauliny. Można w niej znaleźć wpis „Frau Sedlaczek”.

- Ciocia pracowała w winiarni „Sedlaczek”. Stała za ladą. Wtedy było tam inaczej niż teraz. Pamiętam windę – ciągnęło się za sznurek i z piwnicy, na tacy, wciągano wino i potrawy. Były wysokie stoliki i krzesła. Zawsze było pełno gości – wspomina tarnogórzanka.

Bezy i soki od Sedlaczkowej

Zaznacza że jej ojciec był w „Sedlaczku” traktowany jak członek rodziny. Bardzo mile wspomina właścicielkę winiarni. - Każdego miesiąca, 15, ojciec zabierał mnie do „Sedlaczka”. Miał pieniądze, bo wtedy dostawał tzw. kilometrówkę. Pił wino, a mnie Sedlaczkowa przynosiła bezy i soki. Zachęcała mnie do jedzenia. Była bardzo miła i uprzejma. Dużo mówiła. Pamiętam że była wysoka, miała fajną fryzurę i pierścionki – wraca pamięcią do lat 30. Krystiana Golor.

Wspomina też drugą siostrę ojca, Klarę. - Mieszkała w małym domku, obok synagogi. Ciotka mnie lubiła i często u niej byłam. Wielu Żydów przychodziło do synagogi. Głośno się modlili. Mieli czapki i kapelusze, niektórzy nosili pejsy. Było ich naprawdę dużo – mówi pani Krystiana.

Podkreśla też, że budynek synagogi był jednym z najpiękniejszych, a może nawet najpiękniejszy w Tarnowskich Górach. Zwraca uwagę na wieżę i zdobione wejście. Nie była w środku – z tego co pamięta, budynek był zamykany.

Wielokulturowe i wielojęzyczne Tarnowskie Góry

Słuchając opowieści pani Krystiany, można próbować wyobrazić sobie wielokulturowe i wielojęzyczne Tarnowskie Góry sprzed lat. Na przykład sklep z ubraniami i kocami na ul. Krakowskiej, należący do żydowskiego kupca. Bywała w nim nasza rozmówczyni i jej ojciec. Pamięta niepokój kupców, którzy w 1937 roku, mówili że chyba będą musieli wyjechać. I tak się stało. Sprzedali dobytek, kupili złoto i w 1938 roku wyjechali do Jerozolimy. - Bardzo płakali – mówi tarnogórzanka. Wspomina też o sklepie innego żydowskiego kupca na ul. Krakowskiej. Na ul. Tylnej miał magazyn ze szkłem, żelazem, wyposażeniem ogrodu, ogrodzeniami. – Tam, gdzie potem była kawiarnia „Miła”, inny Żyd miał sklep z farbami. Żydowski sklep był też na ul. Zamkowej – relacjonuje pani Golor.

Nasza rozmówczyni chodziła do szkoły przy ul. Wyspiańskiego. - Jak zaczęła się wojna, kazali nam iść do domu. Na szyi mieliśmy mieć tabliczki z nazwiskiem, na wypadek, gdyby ktoś się zgubił. Kiedy Niemcy wkroczyli do Tarnowskich Gór, zamykali nauczycieli. Jeden z nich, pan Broniec, przez pewien czas przebywał u nas w domu. Ale potem się pożegnał i uciekł – mówi Krystiana Golor. Dodaje że pewnego dnia z miasta zebrano wszystkie konie i młodzi chłopcy pojechali na nich na wojnę. Niektórzy nie mieli nawet siodeł. Po wojnie też nie było lekko, ale to już zupełnie inna historia.

Czytaj też: