Tarnowskie Góry, Lasowice. Wielu więżniów obozu umierało

Wielu tarnogórzan bardzo mało wie o obozie pracy w Lasowicach, niejeden nawet o nim nie słyszał. Członkowie Związku Żołnierzy Ludowego Wojska Polskiego postanowili to zmienić. Zbierają materiały archiwalne, rozmawiają z ludźmi, którzy pamiętają czasy, w których działał obóz. W styczniu odprawiono mszę świętą w intencji jego ofiar.

Artykuł archiwalny Agnieszki Reczkin, opublikowany w Gwarku w styczniu 2007 r.

- Teren byłego karnego obozu pracy graniczy z cmentarzem w Lasowicach. Jadąc od ul. Częstochowskiej do stacji benzynowej mija się krzyż, 50 metrów za nim jest droga w lewo, prowadząca do byłego obozu – mówi mł. chor. rez. Waldemar Głasek, prezes Oddziału Miejsko - Powiatowego ZŻ LWP w Tarnowskich Górach.

Razem z sierż. szt. rez. Wojciechem Pietrzakiem, członkiem zarządu oddziału, opowiada o początkach obozu.

- Powstał w kwietniu 1940 roku. Początkowo przebywali w nim więźniowie narodowości żydowskiej z Polski, Niemiec, Belgii i Rumunii. Po czerwcu 1941, po niemieckim ataku na Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich, zaczęli do niego trafiać także jeńcy wojenni – żołnierze Armii Czerwonej, a ponadto Anglicy, a pod koniec wojny i Włosi – relacjonuje mł. chor. Głasek.

Co powiedziała telegrafistka?

Wiele informacji udało się uzyskać w rozmowie z telegrafistką, która podczas okupacji była odpowiedzialna za łączność z obozem. - Opowiadała nam, że jeńcy angielscy byli traktowani w miarę przyzwoicie, natomiast rosyjscy i włoscy chodzili w łachmanach i byli poniewierani przez strażników – kontynuuje prezes Głasek. Inny ze świadków wspominał o kobiecie, która idącym do pracy jeńcom rosyjskim rzuciła kawałek chleba – esesman z eskorty bez wahania ją zastrzelił.

Waldemar Głasek mówi o bardzo złych warunkach w obozie. - Zbudowano go na mokradłach. Wielu więźniów umierało na czerwonkę i tyfus. Wielu zabijano – przeważnie kołkiem czy trzonkiem od kilofa. Bito tak długo, aż umierali – relacjonuje. Dodaje, że zmarłych wynoszono poza teren obozu i wrzucano do dołów wykopywanych przez innych więźniów.

- Obóz zlikwidowano 15 stycznia 1945 roku, gdy było już wiadomo, że Tarnowskie Góry zostaną wyzwolone. Ci więźniowie i jeńcy, którzy byli zdolni do marszu, zostali skierowani do obozu w Strzegomiu, którego obóz lasowicki był filią, i do Oświęcimia. Pozostałych zabito. Pozostał natomiast sam obóz. Po wojnie, przez około 3 miesiące, trafiali do niego Niemcy i volksdeutsche. Jednak był to wtedy raczej obóz internowania. Nie zatrzymywano w nim dłużej niż na 3 tygodnie. Potem były albo deportacje do Niemiec albo zwolnienia – podkreśla prezes Głasek.

Trzeba pamiętać

Tarnogórski oddział ZŻ LWP przygotowuje się do wydania publikacji o obozie. Chce też upamiętnić jego ofiary. Wystąpił do Agencji Mienia Wojskowego w Krakowie z prośbą o przekazanie parafii św. Katarzyny w Lasowicach terenu, na którym znajdował się obóz – za symboliczną złotówkę. Miałby być wykorzystany na poszerzenie cmentarza parafialnego. - O wsparcie poprosiliśmy też biskupa polowego Wojska Polskiego. Chcemy również, by na tym terenie stanął obelisk – ku pamięci wszystkich ofiar obozu – zwraca uwagę Waldemar Głasek.

Dodaje, że nie można również zapominać o mieszkańcach Lasowic, którzy zginęli w różnych obozach na terenie Polski w czasie II wojny światowej i o tych, których przymusowo wcielono do Wehrmachtu. - Jak bardzo potrzebne jest przypomnienie tragicznych dziejów tych ludzi świadczy msza, którą 14 stycznia odprawiono w lasowickim kościele. Przyszło na nią bardzo wiele ludzi, którzy już po złożeniu kwiatów spontanicznie zaczęli śpiewać „Boże coś Polskę...” - zaznacza Wojciech Pietrzak.

Związek Żołnierzy LWP cały czas zbiera materiały na temat obozu w Lasowicach. Ze ZŻ LWP współpracują ponadto Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych, 24 Drużyna Harcerska ZHP „Imppessa”, Polski Związek Emerytów Rencistów i Inwalidów, Związek Sybiraków, Stowarzyszenie „Szare Szeregi”, Krajowe Stowarzyszenie Oficerów Marynarki oraz Związek Emerytów i Rencistów Resortu Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Fragmenty materiałów dotyczących obozu, zgromadzone przez Związek Żołnierzy Ludowego Wojska Polskiego

- Zabudowania obozu okolone były dwoma rzędami drutu kolczastego. Z baraku dezynfekcyjnego przedostawały się jęki bitych i torturowanych Żydów, zwierzęce ryki dozorców i SS-manów. Przebywanie w okolicy obozu było zabronione pod karą śmierci.

- Był rok 1943, wiosna. Na własne oczy widziałam, jak jeńcy rosyjscy wywozili w drewnianych pakach trupy swoich kolegów i zanosili je do lasu za obóz. Byli ubrani w mundury wojskowe, które praktycznie były w strzępach. Wyglądali jak żywe ludzkie szkielety. Na początku 1944 roku jeńcy rosyjscy zostali gdzieś zabrani, a w ich miejsce przywieziono jeńców angielskich.

- Dniami i nocami budowano baraki. Pierwsze dni więźniowie byli pod gołym niebem. Obóz powiększał się z dnia na dzień. Tam były setki ludzi, tam strzelano, tam ludzi wieszano.

Czytaj też:

Gwiazdy przemysłu do namysłu. Czy Wojciech Korfanty był odważny? [FILM]

Do niemieckiego wojska trafiło wielu strażaków, Zastąpiły ich kobiety

Tarnowskie Góry. Gdzie znajdziemy boginie Hebe i Korę?

[ZT]44737[/ZT]