Trzy kościoły, czyli z historii Żyglina

Według starych zapisków parafialnych pierwszy kościół w Żyglinie miał być konsekrowany już 7 września 1253 r. Jak mówi legenda, jego powstanie wiązało się z obecnością w tych stronach trzech polskich książąt, którzy uchodząc przed wrogami znaleźli schronienie w lesistych okolicach. Wdzięczni Bogu za ocalenie życia postanowili zbudować na piaszczysty pagórku drewniany kościółek.

Artykuł archiwalny Krzysztofa Garczarczyka opublikowany w Gwarku we wrześniu 2001 r.

Hipoteza o istnieniu kościoła w Żyglinie w XIII w. na ogół traktowana jest przez historyków bardzo sceptycznie. O kontrowersjach z tym związanych przypomina publikacja „Z dziejów kościoła Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Żyglinie” wydana na zlecenia tarnogórskiego magistratu przez Instytut Tarnogórski.

Jak zauważa w niej Marek Wroński: „nie jest znany dokument, jego odpis lub regestr dotyczący Górnego Śląska z datą 7 września 1253 r.”. Dodaje też, że kościół w Żyglinie nie mógł istnieć w okresie pobierania świętopietrza w XIV w. oraz podaje inne dowody przeczące możliwości istnienia parafii w Żyglinie już w XIII w.

Próby wytłumaczenia obecności w kronice parafialnej zagadkowej wzmianki o roku 1253 podjął się już wiele lat temu Ludwik Musioł. Według niego, jeżeli kościół w Żyglinie rzeczywiście istniał w drugiej połowie XIII w., to musiał ulec zniszczeniu w początkach XIV w., najpewniej wraz z całą wsią.

Przez długi czas nie był odbudowywany, dlatego brak o nim wzmianki w ówczesnych dokumentach kościelnych. Ta próba wyjaśnienia daty domniemanej konsekracji kościoła w Żyglinie nie znalazła jednak szerszej akceptacji naukowców.

Gotycki, barokowy, murowany

O istnieniu w tej miejscowości kościoła po raz pierwszy wspomina dopiero w 1440 r. W „Liber Beneficjorum Dioecesis Cracoviensis” Jan Długosz.

Zdaniem Marka Wrońskiego, pierwotny drewniany kościół gotycki zbudowano w Żyglinie w końcu XIV albo na początku XV w. Autor podejmuje się próby rekonstrukcji gotyckiej fary i wymienia związanych z nią duszpasterzy, których nazwiska, poza wspomnianym w 1529 r. Andrzejem z Kromołowa, znane są dopiero od XVII w.

Gdy stary kościół uległ spaleniu, w 1703 r. W Żyglinie wzniesiono z drewna mniejszą, barokową farę. Już w 1829 r. Jej stan techniczny zagrażał bezpieczeństwu wiernych. W 1837 r. kościół zamknięto a po kilku latach rozebrano. W tym czasie mieszkańcy Żyglina i innych okolicznych miejscowości korzystali z kościoła w Miasteczku Śląskim.

Budowa trzeciego, murowanego już kościoła pw. Narodzenia NMP, który zachował się do dziś, rozpoczęła się w 1840 r. i trwała dwa lata. W jej trakcie pojawiały się różne problemy, m.in. z siłą roboczą. Jak podaje Przemysław Nadolski „położone w dalszej odległości od Żyglina gminy notorycznie zalegały ze świadczeniem robocizny. Ponieważ murarze pracujący na budowie mieli w ten sposób zbyt mało pomocników, roboty się przeciągały”.

Ostatecznie jednak, 24 listopada 1842 r., ks. Antoni Schneiderski, proboszcz tarnogórski, poświęcił nowy kościół. Wieżę dobudowano w 1874 r.

Czytaj też:

Wspominamy Józefa Winklera, piłkarza Górnika Zabrze...

Radzionków. Kandydatka na burmistrza założyła fundację

Powiat tarnogórski. Jeden zapomniał, drugi ukradł

[ZT]58111[/ZT]